ارزیابی مولفه های هیدروژئومورفومتری حوضه ی آبریز بسطام با تاکید بر سیل خیزی

مسائل حوضه های آبریز و منابع آب آنها، برنامه ریزی جامع و مدیریت یکپارچه را در این سیستم باز طبیعی می طلبد که ضروری است در اولویت طرح های ملی و منطقه ای جهت نیل به اهداف توسعه پایدار، مدیریت ریسک و بحران سیل و رفع مسائل کم آبی قرار گیرد. هدف از این پژوهش ارزیابی و تحلیل سیستماتیک مولفه های هیدروژئومورفومتری حوضه آبخیز بسطام، برای شناخت مسائل محیطی، سیل خیزی و فرسایش است. در این راستا پارامترهای توزیع ارتفاعی، ارتفاع متوسط، منحنی های آلتی متری و هیپسومتری، شیب، جهت شیب، رتبه بندی آبراهه، نسبت انشعاب، تراکم زهکشی، حریم آبراهه، طول آبراهه اصلی، زمان تمرکز، محیط، مساحت، شکل حوضه، ضریب گراویلیوس و مستطیل معادل مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد حوضه مطالعاتی با ارتفاع متوسط ۳۴۱/۲۰۸۵ متر و شیب متوسط ۷۸۸/۲۱ درصد، یک حوضه بالغ و نسبتا هموار بوده و دامنه های بالادست آن در ارتفاعات بیش از ۲۱۰۰ متر به علت جوانی ناهمواری ها در معرض فرشایش کاوشی قرار دارد. حداکثر گستردگی وسعت حوضه با ۵۳/۲۴ درصد متعلق به دامنه های روبه جنوب شرق است. شکل حوضه شبیه مستطیل با طول ۸۴۲/۹۱ و عرض ۱۷۵/۱۹ کیلومتر است که قابلیت سیل خیزی متوسط تا اندک دارد. مولفه های نسبت انشعاب ۵۲۸/۳، تراکم زهکشی ۲۹۸۵/۰ و ضریب فشردگی ۰۹۳۵۲/۰ نشان از سیل خیزی اندک تا متوسط این حوضه دارد. زمان تمرکز آن نیز در آبراهه اصلی با طول ۶۷۵/۶۲ کیلومتر برابر با ۰۶۶/۶ ساعت است که حداکثر سیلاب را با بارش های ۶ ساعته دارد. در صورتی که حوضه مزبور دارای بیلان آبی مثبت باشد مکان مناسبی برای احداث تاسیسات هیدرولوژیکی و ذخیره آب در بالادست محسوب می شود.

کلیدواژه ها:

مدیریت حوضه آبخیز ، پارامترهای قابل اندازه گیری ، هیدروژئومورفومتری ، حوضه بسطام