مرحله انتقالی مرگ و میر شواهدی از استمرار انتقال اپیدمیولوژیک ایران در دهه اخیر

نظریه انتقال جمعیت با سابقه ای طولانی به عنوان یکی از پایدارترین دستگاه های مفهومی در جهت تبیین تاریخی، اجتماعی تحولات جمعیت ها مطرح شده است. طی فرآیند انتقال مرگ و میر، علل مرگ نیز دستخوش تغییرات اساسی می شوند. نظریه انتقال اپیدمیولوژیک بر تغییرات پیچیده الگوهای سلامتی و بیماری ها، روابط متقابل موجود میان این الگوها، عوامل اقتصادی، اجتماعی، زیستی و جمعیت شناختی موثر بر آن ها و پیامدهای این شبکه پیچیده ناظر است. این مقاله درصدد است وضعیت انتقال مرگ و میر و انتقال اپیدمیولوژیک ایران را با استفاده از آمارهای موجود مورد بررسی قرار دهد. اطلاعات تاریخی گویای نوعی تحول اجتماعی - اقتصادی در سال های ۱۳۰۰ تا ۱۳۲۰ است و به نظر می رسد آغاز دوره انتقال مرگ و میر از سال های ۱۳۱۰ در ایران قابل ردیابی باشد. در بررسی سیر تحول علل مرگ در ایران نیز آمارهای موجود، علی رغم کوتاهی دوره آن، ترجیحا بر فرآیند انتقال اپیدمیولوژیک ایران صحه می گذارد. مرگ و میر ناشی از بیماری های عفونی و انگلی طی سال های ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۴ به حدود نصف تقلیل یافته است و افزایش قابل توجه سهم مرگ و میر ناشی از ۴ عامل عمده بیماری های قلبی و عروقی، سرطان ها، بیماری های تنفسی و تصادفات و سوانح از ۳۹.۴ به ۶۳.۱ درصد در نظام علل مرگ و میر ایران در دوره مورد بررسی قابل مشاهده است.

کلیدواژه ها:

انتقال جمعیت ، انتقال مرگ و میر ، نظریه انتقال اپیدمیولوژیک ، علل مرگ ، ایران ، سلامت ، بیماری ها