کانه زایی منگنز لایه ای شکل گراب (تیپ کوبا) در واحدهای آتشفشانی- رسوبی الیگومیوسن درشمال خاور طالقان (البرز مرکزی)

کانسار منگنز گراب در ۱۸۵ کیلومتری شمال باختر تهران و ۳۲ کیلومتری شمال خاور شهرک طالقان  در زون البرز مرکزی باختری قرار دارد. عمده ترین واحدهای سنگی رخنمون یافته در منطقه، سنگهای آتشفشانی ائوسن بالایی و واحدهای آتشفشانی- رسوبی الیگومیوسن می باشند که به صورت کمربندی با روند شمال باختر-جنوب خاور گسترش دارند.   کانه زایی منگنز لایه ای شکل در واحدهای آتشفشانی- رسوبی الیگومیوسن رخ داده است که بر حسب  نوع سنگ درونگیر، موقعیت آن در ستون چینه ای و ساخت و بافت می توان  به سه گروه دسته بندی کرد: الف- منگنز لایه ای شکل با سنگ درونگیر لیتیک توف سرخ (افق اصلی منگنز گراب – افقI). ب- منگنز عدسی شکل با سنگ درونگیر آهک توفی (افق II محدوده معدنی گراب). ج- منگنز با بافت لامینه و دانه پراکنده با سنگ درونگیر لیتیک توف سرخ متمایل به قهوه ای (افق دهدر، افق III). شکل هندسی کانسنگ منگنز لایه ای-عدسی شکل بوده و در گستره ای به طول ۲۵ کیلومتر (طالقان تا گچسر) قابل ردیابی است.   بافتهای لامینه، نواری، توده ای، افشان، بوتروییدال، کلرفرم و پرکننده فضاهای خالی از بافتهای اصلی کانه زایی بوده وکانه های همراه آن پسیلوملان، براونیت، پیرولوزسیت، کریپتوملان و هاسمانیت می باشد. بر اساس مطالعات میکروترمومتری میانبارهای سیال اولیه، دمای همگن شدگی بین ۱۸۰ تا ۱۹۰ درجه سانتی گراد و درجه شوری ۱۸/۶ تا ۲۳/۴ معادل درصد وزنی کلرید سدیم است.   این کانسار بر اساس مقایسه با ویژگیهای تیپهای مختلف از کانسارهای منگنز آتشفشانی- رسوبی، از جمله محیط زمین شناسی ته نشست، محیط تشکیل، نوع سنگهای میزبان و همراه، ژئومتری، بافت و ساخت وکانی شناسی، بیشترین شباهت و مطابقت را  با کانسارهای منگنز تیپ کوبا  نشان می دهد. بر اساس شواهد ساخت و بافت، ژئومتری، سنگ درونگیر، محیط تشکیل کانسار، زمین شیمی و مطالعه میانبارهای سیال ، به نظر می رسد کانه زایی منگنر در واحدهای آتشفشانی- رسوبی الیگومیوسن در اثر فعالیتهای بروندمی در یک محیط کافتی قاره ای تشکیل شده است.

کلیدواژه ها:

منگنز گراب ، الیگومیوسن ، تیپ کوبا ، لیتیک توف سرخ ، کافت قاره ای ، طالقان