تفاوت روش حل مساله شر در قرآن کریم و کلام اسلامی

مساله شر و حل آن از دیرباز مورد توجه اندیشمندان مکاتب و نحله های گوناگون بوده است چرا که شر، بر حوزه اعتقادات دینی خلل وارد کرده و باورهای دینی را مورد هجمه قرار می دهد. قرآن کریم نیز در آیاتی چند، به مساله شر پرداخته است. مساله شر در جهان بینی قرآنی با نگاه دین پژوهان تفاوت دارد. متکلمین ضمن وجودی دانستن شر، درصدد ارائه راه حل برای این مساله برآمدند و با بیان انقسامات شرور، برای هر قسم راه حلی بیان نموده اند. نقطه اشتراک نگاه کلامی و نگاه قرآنی آنجاست که برخی متکلمین امامیه، حکمت شرور را آزمایش دانسته اند. اما با این حال نگاه قرآنی با نگاه متکلمین دارای افتراقاتی است. روش قرآن کریم در پردازش مساله شر به گونه ای است که از بروز اشکالات رایج در نگاه بشری اساسا جلوگیری می کند. در نگاه قرآنی، میان شر و ناملایمات، رابطه تساوی برقرار نیست. خداوند در قرآن کریم به لزوم بازتعریف مفهوم شر اشاره می نماید به طوری که ضروری است، مفهوم شر از بند ملاک انسان وار انگارانه رهایی یابد. ملاک شر بودن امور آن نیست که منافی طبع انسانی باشد؛ بلکه جهت تشخیص شر و خیر امور باید به عاقبت عمل توجه نموده و خط سیر عمل از زمان انجام فعل تا حصول نتیجه را بررسی نمود. قرآن کریم با محصور دانستن انسان در زندگی دنیوی مقابله نموده است و ملاک شر بودن عمل را «عاقبت» عمل در دنیای «باقی» می داند. چرا که حکمت الهی از آفرینش انسان متنعم شدن در این دنیای فانی و التذاذ از نعمات دنیوی نیست.

کلیدواژه ها:

شر ، مساله شر ، کلام اسلامی ، قرآن کریم ، ابتلا ، انسان