تحلیل موانع پرورش خلاقیت در نظام آموزشی ایران و راهکارهای رفع آن ها

پژوهش حاضر با هدف تحلیل موانع پرورش خلاقیت در نظام آموزشی ایران و ارائه راهکارهایی برای رفع این موانع انجام شده است. خلاقیت به عنوان یکی از مهم ترین مهارت های قرن بیست و یکم، نقش اساسی در توسعه فردی و اجتماعی دارد، اما شواهد نشان می دهد که نظام آموزشی ایران با چالش هایی در پرورش این مهارت مواجه است. این پژوهش با روش مروری-تحلیلی و با بررسی ۵۲ منبع علمی شامل مقالات، کتب و اسناد بالادستی منتشر شده بین سال های ۱۳۸۵ تا ۱۴۰۲ انجام شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که موانع پرورش خلاقیت در نظام آموزشی ایران را می توان در پنج سطح طبقه بندی کرد: موانع ساختاری-سیاستی (مانند تمرکزگرایی و انعطاف ناپذیری در برنامه های درسی)، موانع آموزشی-برنامه درسی (مانند محتوامحوری و کم توجهی به تفکر واگرا)، موانع مرتبط با معلم (مانند ضعف در دانش و مهارت های پرورش خلاقیت)، موانع مرتبط با دانش آموز (مانند باورهای منفی درباره خلاقیت و ترس از شکست) و موانع محیطی-فرهنگی (مانند فرهنگ آموزشی مبتنی بر حافظه محوری و کنکورزدگی). بر اساس این یافته ها، راهکارهایی در سطوح مختلف پیشنهاد شده است که شامل اصلاحات ساختاری و سیاستی، بازنگری در برنامه های درسی، توانمندسازی معلمان، تقویت انگیزش و خودکارآمدی دانش آموزان، و ایجاد محیط های یادگیری حمایت کننده از خلاقیت می شود. این پژوهش می تواند به سیاست گذاران، برنامه ریزان آموزشی و معلمان کمک کند تا با شناخت بهتر موانع پرورش خلاقیت، اقدامات موثرتری برای رفع آن ها انجام دهند.