گونه شناسی و تحلیل نقوش قوم بلوچ در بلوچی دوزی سرحد و مکران

سوزن دوزی یا بلوچی ­دوزی هنری است با قدمتی به بلندای تاریخ سیستان و بلوچستان. این هنر، ریشه در تاروپود زندگی عشیره­ای، بازتاب ذوق زنان در آیینه طرح ­های جاودانه دارد. هدف مقاله معرفی، دسته­ بندی، تحلیل صوری و معنایی نقوش و تکنیک­ های اصلی دوخت سوزن دوزی بلوچیست. بنابراین متداول ترین طرح­ ها و نقوش به کاربرده در سوزن دوزی چیست؟ و عوامل موثر در ایجاد آنها کدام­ست؟ نگارندگان ابتدا به بررسی و معرفی نقوش سوزن دوزی­ بلوچ پرداخته، سپس به لحاظ فرمی، دسته ­بندی و از نظر محتوایی مورد مطالعه قرار داده ­اند. به دلیل کمبود منابع کتابخانه ­ای، روستاها و شهرهای مورد نظر تحقیق در منطقه­ مکران و سرحد سیستان و بلوچستان از جمله چابهار، نیکشهر، ایرانشهر، قاسم ­آباد بمپور، ایرندگان، مارندگان، سراوان، خاش و زاهدان با مشاهده­ میدانی شامل مصاحبه و طرح پرسش از هنرمندان سوزن ­دوز فعال در خصوص نام گذاری و دسته­ بندی نقوش به تحلیل موضوع دست یازیده شده است. نتایج به دست آمده نشان دارد که زنان سوزن­ دوز بلوچ در طراحی نقوش آثارشان از عوامل طبیعی پیرامون خود شامل نقوش حیوانی، گیاهی، هندسی و کیهانی، الهام گرفته است. لازم به ذکر است شرایط زندگی که همانا باورهای دینی، آرزوها، عقاید و اعتقادات قومی و تخیل زن بلوچ است، تاثیر بسزایی در خلق طراحی نقوش داشته است.

کلیدواژه ها:

بلوچستان ، زن بلوچی ، سوزن دوزی ، تکنیک و نقوش سوزن دوزی