بررسی تاثیر برخی مواد آلی، معدنی و باکتری های محرک رشد گیاه در اصلاح خصوصیات فیزیکی و شیمیایی یک خاک انتی سول شنی

هدف این مطالعه دستیابی به یک ترکیب مناسب از مواد آلی، معدنی و ریزجانداران برگزیده برای اصلاح خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و زیستی لایه سطحی (۲۰-۰ سانتی­متری) یک خاک  شنی غیرشور (انتی­سول)، از رسوبات بادی نجم­آباد کرج بود. طرح آزمایشی فاکتوریل کاملا تصادفی شامل سه سطح بنتونیت B۰)، B۲۰ و  (B۴۰ به ترتیب ۰، ۲۰ و ۴۰ Mgha-۱، سه سطح کربوکسی­متیل سلولز (C۰،C۳  و C۵) به ترتیب ۰، ۳ و ۵ gkg-۱ و مخلوط دو جدایه از باکتری اندوفیت (Pseudomonas sp) و رایزوشیت (Pantoea agglomerans) در سه سطح M۰)، M۲۰ و M۴۰)  به ترتیب ۰، ۲۰، و ۴۰ mLkg-۱ و مجموعا ۲۷ تیمار با ۳ تکرار (۸۱  واحد آزمایشی) تهیه و اجرا شد. جهت تجزیه و تحلیل داده­ها و شناسایی تیمارهای برتر از روش­های آماری چند متغیره شامل تحلیل مولفه­های اصلی، خوشه­بندی سلسله مراتبی و خوشه­بندی دو مرحله­ای استفاده شد. طبق خوشه­بندی دو مرحله­ای و بر اساس درجه اهمیت نسبی (RI) متغیرهای آهن قابل جذب (RI=۱) ، میانگین وزنی قطر خاکدانه­ها (RI=۰.۹۹) ، رطوبت ظرفیت زراعی (RI=۰.۹۷)، نیتروژن کل (RI=۰.۸۷)، پتاسیم قابل جذب (RI=۰.۸۳)  و آنزیم دهیدروژناز (RI=۰.۸)  به ترتیب به عنوان مهم­ترین متغیرها شناخته شدند. متغیرهای آهن قابل جذب با دامنه تغییر ۷۵/۱ تا ۰۸/۷ mgkg-۱، میانگین وزنی قطر خاکدانه­ها با دامنه تغییر ۳۱/۰ تا ۱۵/۱ mm، نیتروژن کل با دامنه تغییر ۰۱۴/۰ تا ۰۶/۰ %، رطوبت ظرفیت زراعی با دامنه تغییر ۰۳/۸ تا ۸۲/۱۲ %، پتاسیم قابل جذب با دامنه تغییر ۸/۲۸۰ تا ۶۶/۴۱۶  mgkg-۱و آنزیم دهیدروژناز با دامنه تغییر ۰۷/۰ تا ۱۴۸/۰ μgTPF(g soil ۲۴h)-۱ دارای بیشترین تاثیر در تفکیک تیمار­ها به خوشه­های مختلف بودند. نتایج این مطالعه نشان داد تیمارهای B۲۰ C۵ M۲۰، B۴۰ C۵ M۱۰، B۴۰ C۵ M۲۰، B۴۰ C۳ M۲۰ و  B۴۰ C۳ M۱۰  از عملکرد بهتری جهت اصلاح برخی خصوصیات خاک نسبت به سایر تیمارها برخوردار هستند.

کلیدواژه ها:

اندوفیت ، بنتونیت ، رایزوشیت ، کربوکسیمتیل سلولز