ساز و کار جذب و انتقال فسفر در گیاهان همزیست با قارچ های میکوریزا آربسکولار (شناخته ها و ناشناخته ها)

مزیت های فراوان برقراری همزیستی بین قارچ های میکوریز آربسکولار و بسیاری از گیاهان به ویژه از نظر مولفه های رشدی و تغذیه ای گیاه میزبان، این همزیستی را در جایگاه ویژه ای قرار داده است. هر چند نقش مفید این قارچ ها به خوبی شناخته شده است، ولی به دلیل پیچیدگی های روابط این همزیستی هنوز شناخت کاملی از سازوکارهای آن وجود ندارد. اساس این همزیستی، تبادل دو طرفه مواد غذایی است که در واحدی متشکل از آربسکول و سلول گیاه میزبان به عنوان "واحد مرکزی همزیستی یا قلب همزیستی" صورت می گیرد. بر حسب میزان فسفر گیاه میکوریزی، یک واحد متشکل از دو جزء پروتئین های DELLA و جیبرلیک اسید قادر است طی فرایند های پیچیده سطح تشکیل آربسکول را درون سلول های پوست ریشه گیاه تنظیم کند. در میان خانواده های مختلف ناقل های فسفر می توان به خانواده  PHTاشاره نمود که دارای ۵ زیر خانواده می باشد و نقش مهمی در هموستاز فسفر بازی می کند. ناقل های گیاهی و قارچی در یک فرایند بهم پیوسته، دقیق، پیچیده و بعضا ناشناخته وظیفه جذب، انتقال، توزیع، تجمع و بازتوزیع فسفر در گیاه میکوریزی را بعهده دارند. با وجود این، سازوکار این انتقال، چگونگی تعامل ناقل های گیاه و قارچ در جذب و انتقال فسفر و واگذاری آن به گیاه میزبان به درستی شناخته نشده است. پژوهش های زیادی با رویکرد های زیست مولکولی و فیزیولوژیک جهت شناخت بیشتر این سازوکار ها انجام شده است. همچنانکه خواهیم دید، سعی شده است تا بازیگران اصلی مسئول جذب و انتقال فسفر به خصوص با تکیه بر مطالعات ملکولی شناخته شوند. با پیشرفت این دانش و درک کامل از روابط پیچیده قارچ و گیاه، می توان با افزایش بهره وری این همزیستی، استراتژی های فراورده های گیاهی را، به خصوص در مناطق مواجه با تنش های زنده و غیرزنده، توسعه داد.

کلیدواژه ها:

آکواپورین ، پلی فسفات ، ناقل های فسفر ، هموستاز فسفر ، هیف های داخلی و خارجی