تبیین حکمی حدوث هنرهای صناعی از منظر جلال و جمال الهی

امروزه هنرهای صناعی، به واسطه ی تنوع و تکثر فراوان، با پرسش چگونگی و چرایی حدوث و تعالی، مواجه شده است، از اینرو تکثر ذاید الوصف هنرهای صناعی، خوانش هایی متنوع و متکثری را، به خود اختصاص داده است. با گذر از مناظر غربیان و مستشرقین، که عمدتا مبتنی بر رویکرد های ساختارگرایانه و فرمالیستی صورت گرایانه می باشد، چند صباحی است، خوانشی ناب مبتنی بر مناظر منور حکمت، به این هنرها گشوده شده است، چرا که نگریستن به هنرهای صناعی، که ریشه در مفاهیم ناب حکمی دارد از منظری متجانس همچون حکمت، دریچه ای قریب و قرین به حقیقت به این عالم پر معنا، می گشاید. از این منظر شایسته است، با نگره ای مبتنی بر صفات استخالف شده به انسان خلیفه الله، از جانب ایزد باری و از مدخل حکمت الولین، به آفرینش هنرهای صناعی نگریسته شود. در این پژوهش بنیادین تالش می شود تا به پرسش چرایی و چگونگی حدوث هنرهای صناعی و تزینات وابسته به آن، از منظر صفات جاللی و جمالی الهی بر بستر حکمت اسلامی، با از استعانت از قرآن، کالم ائمه (ع) و انگاره های حکمای مسلمان در طول تاریخ به شیوه اسنادی و تحلیل محتوا پاسخ دهد. در انتها این نتیجه حاصل می گردد که خداوند متعال از منظر رحمانیت خود مقام خالفت اللهی به انسان سپرده و در پی این مقام، انسان خلیفه الله را حامل صفات و ویژگی هایی از صفات جاللی و جمالی خود نموده است. از این مدخل، صفت جاللی تنزیهی، مقام خلقت کن فیکون حضرت باری، در قالب آفرینش در صنع انسان کامل، در مراتبی متمایز غیر قابل قیاس از ابداع فی ذات حضرت حق، تجلی می یابد که منجر به خلق صنایع بدیع می گردد، همچنین صفات جمالی خداوند در انسان خلیفه الله به وجه، تزیین و زینت بخشی بر مصنوعات و آفریده های انسانی تجلی حضور می یابد. اینگونه انسان خلیفه الله با بهره بردن از صفات جاللی و جمالی ایزد باری، هنرهای صناعی را مزین خلق نموده است.

کلیدواژه ها:

هنرهای صناعی ، جلال و جمال الهی ، تزیین ، حکمت اسلامی