معرفی کتیبههای بناهای تاریخی فردوس و سرایان در خراسان جنوبی

کتیبه ها اسناد تاریخی ارزشمندی هستند که اطلاعات مفیدی شامل بانیان، معماران، خوشنویسان و تاریخ ساخت یا مرمت هر بنا را در اختیار ما قرار می دهند. گستردگی بناهای تاریخی کتیبه دار در ایران از یک سو و توجه و تمرکز پژوهشگران بر روی بناهای شاخص شهرهایی چون اصفهان، کرمان، قزوین و مشهد؛ از سوی دیگر باعث عدم معرفی کتیبه های شهرهای تاریخی کوچکتر گردیده است. از جمله این شهرها فردوس و سرایان در استان خراسان جنوبی هستند. از این رو پژوهش پیشرو با هدف مطالعه کتیبه بناهای تاریخی این دو شهر از منظر خوانش متن، شناسایی مضامین، کاربرد، شیوه اجرا و مواد به کار رفته در آنها و همچنین بررسی شباهت ها و تفاوت های برخی از ۱۰ نمونه جامعه آماری مورد پژوهش، تدوین شده و در صدد پاسخ به این سوالات است: کتیبه بناهای فردوس و سرایان دارای چه مضامین و کاربردی هستند و در ساخت آنها چه روش و موادی به کار رفته است؟ در بین نمونه های جامعه آماری چه شباهت ها و تفاوت هایی وجود دارد؟ این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی انجام گرفته است. نمونه های مورد مطالعه به صورت هدفمند و به روش گلوله برفی انتخاب شده اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که نمونه ها بر اساس جنس در چهار گروه کتیبه های سنگی، گچی، چوبی و فلزی قرار می گیرند. در این بین، استفاده از کتیبه های سنگی به دلیل دوام بالا، فراوانی و دسترسی آسان رایج تر است. از منظر کاربرد نیز کتیبه های سنگی و چوبی، جهت انتقال متن، کتیبه های گچی جهت تزئین و کتیبه های فلزی به طور مشترک جهت انتقال متن و تزئین به کار رفته اند.

کلیدواژه ها:

کتیبه ، فردوس ، سرایان ، مساجد ، مقبره ها ، آب انبارها