مطالعه ترکیب بندی جلد لاکی قرآن، اثر لطفعلی شیرازی

نقاشی گل و مرغ یکی از هنرهای نقاشی ایرانی است. نقش گل و پرنده از گذشته روی سفالینه های منقوش نیشابور است. این نقش در دورهی صفویه در کاشی نگاری، منسوجات و مصنوعات مشاهده می شوند. در دوره ی قاجار نقاشی گل و مرغ در زندگی روزمره کاربردی و در آثار لاکی به وفور دیده می شود. اعم از قاب آینه، جعبه جواهرات، جلد لاکی، قلمدان و... را می توان از هنرمندان آن دوره در موزهها دید. با نگرش های مختلف و روشهای گوناگون مطالعات متفاوتی انجام شده است. پیدایش و سیر تحول نقش گل و مرغ، تاثیر فرهنگ غرب و شرق بر هنر ایران، تاثیر باورهای دینی، مذهبی و عرفانی بر هنر ایران در پژوهشهای پیشین مورد بررسی قرار گرفته است. در راستای این پژوهش این سوال مطرح است که، نقش هندسه پنهان در چیدمان عناصر جلد لاکی مزین به نقوش گل و مرغ، اثر آقا لطفعلی شیرازی چیست؟ به همین منظور از تناسبات طالیی در ترکیب بندی و کادربندی استفاده شد و به نتایج قابل ملاحظه ای رسید. زیبایی در اثر متکی به تناسبات دقیق در کادر، ترکیب عناصر، فرم و حتی رنگ است. از این رو یک اثر زیبا شناخته می شود. در دست نبودن اطلاعات کافی از اصل اثر، منجر به محدودیتهایی در بررسی دقیق تر شد. به همین منظور از تصویر چاپ شده ی اثر با اندازههای تقریبی، جهت بررسی تناسبات استفاده شد. این پژوهش کیفی، از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی و تحلیلی است. جمعآوری داده ها بر مبنای اطلاعات کتابخانهای، اسنادی استوار است. از نتایج برگرفته از این پژوهش می توان به این اشاره کرد که لطفعلی شیرازی به عنوان یک نگارگر ایرانی مبتنی بر حس سلیم تربیت یافته خویش، اثری را خلق نموده که تناسبات دقیق در آن متجلی گشته و از ترکیب بندی منسجمی برخوردار است. به نظر میرسد که این انسجام و این تناسبات به صورت ناخودآگاه در اثر شکل گرفته است.

کلیدواژه ها:

هندسه پنهان ، گلومرغ ، جلد لاکی ، لطفعلی شیرازی