ارزیابی شاخص ترکیبی خشکسالی «MCDI» بر اساس توزیع مشترک چندمتغیره
محل انتشار: فصلنامه جغرافیا و توسعه، دوره: 23، شماره: 78
سال انتشار: 1404
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 158
فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_GDIJ-23-78_004
تاریخ نمایه سازی: 30 فروردین 1404
چکیده مقاله:
خشکسالی، مشکلی چالش برانگیز است اما با دیدگاههای چندمتغیره و ترکیبی میتوان آنرا ارزیابی کرد. تاکنون مطالعات کمی درخصوص مکانیسم و عملکرد شاخصها بهصورت ترکیبی انجام پذیرفته است؛ بنابراین پژوهش حاضر برای ایجاد شاخصی جامع که دربر گیرنده همه جنبههای هواشناسی، هیدرولوژیکی و کشاورزی باشد، از سه شاخص: «SPI»، « PDSI» و «SRI» با هدف تحلیل سهمتغیره خشکسالی(شدت، مدت، فراوانی) برای ۱۰ ایستگاه هواشناسی ایران برای بازه آماری ۲۰۲۱-۱۹۹۰ انجام شد. ابتدا با آنالیز مولفههای اصلی «PCA» و مدل غیر خطی توزیع احتمال توام مبتنی بر کاپولا برای ساخت شاخص ترکیبی «MCDI» پرداخته شد. سپس با قابلیت توابع مفصل کلایتون، فرانک و گامبل جهت ایجاد توزیع توام سهمتغیره مورد آزمون قرار گرفت. بهترین تابع کاپولا برای هر ایستگاه از طریق آزمون « کلموگرف- اسمیرنوف» (K_S) تعیین گردید. نتایج نشاندهنده برتری تابع گامبل در بیشتر ایستگاهها بود. منحنیهای دوره بازگشت به ازای . نشان از فرکانس طولانی مدت خشکسالی با شدت بیشتر برای دورههای ۵۰ و ۱۰۰ ساله بود. کمترین مدت دوره بازگشت ۵۰ ساله با برتری تابع کلایتون مربوط به تبریز و با برتری تابع گامبل مربوط به تهران با مدت ۱۰ ماه و بیشترین مدت، مربوط به مشهد با برتری تابع گامبل، ۳۰ ماه بود که بهترتیب با شدت ۵۳/۶، ۹۵/۸ و ۲۶/۳۴ همراه بود. برای دوره بازگشت ۱۰۰ ساله کمترین مدت با برتری کلایتون مربوط به تبریز با ۱۳ ماه و شدت ۷۵/۱۳ و بیشترین مدت با برتری تابع گامبل متعلق به کرمان با مدت ۴۸ ماه و شدت ۵۶/۴۲ بودهاست. نتایج این پژوهش نشان میدهد که استفاده از شاخص ترکیبی چندمتغیره «MCDI» با بهرهگیری از توابع مفصل، امکان ارزیابی جامعتر و دقیقتر از خشکسالی را فراهم میآورد. این رویکرد با در نظر گرفتن همزمان همهجانبه خشکسالی، ابزاری کارآمد برای مدیریت منابع آب و برنامهریزی استراتژیک در مواجهه با خشکسالی در مناطق مختلف ایران ارائه میدهد.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
نرجس شاهبیگی
دانشجوی دکتری مهندسی عمران سازه های هیدرولیکی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
بهاره پیرزاده
دانشیار گروه مهندسی عمران، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
جمشید پیری
گروه مهندسی آب، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
