منشا و سازوکار هیدروژئوشیمیایی فلوراید در آب های زیرزمینی جنوب شرق خوزستان

مقدار مجاز فلوراید در آب می ­تواند برای جلوگیری از پوسیدگی دندان ­ها و تقویت استخوان ها کمک کند، ولی اگر بیش از حد مجاز باشد، اثر نامطلوبی همچون فلوروزیس دندانی، تحلیل استخوان­ ها و تاثیر بر ضریب هوشی کودکان دارد. از این رو شناسایی سازوکار و منشا هیدروژئوشیمی فلوراید در آب زیرزمینی اهمیتی زیادی به لحاظ زیست محیطی و تاثیر آن بر سلامت انسان دارد. نمونه برداری از چاه ­ها در آبخوان­ های بهبهان، رامهرمز و زیدون در دو دوره آبان ۱۴۰۱ و خرداد ۱۴۰۲ از ۴۸ حلقه انجام شد و یون­ های عمده­، بروماید و فلوراید مورد سنجش قرارگرفته است. به منظور شناسایی رفتار هیدروژئوشیمیایی فلوراید در آبخوان ­های موردمطالعه، از نمودارهای ترکیبی پارامترهای مختلف در مقابل فلوراید و ترسیم نقشه توزیع مکانی فلوراید استفاده شد. نتایج نشان می دهد که تیپ عمده آب زیرزمینی در این دشت ها، سولفاته- کلسیک است و غلظت فلوراید در دشت بهبهان و رامهرمز دارای تفاوت هایی قابل ملاحظه ای است. در دشت بهبهان، بیشترین غلظت فلوراید در قسمت غربی دشت و در دشت رامهرمز، غلظت فلوراید در شمال غرب و در نزدیکی رودخانه اعلا کاهش می یابد و در دشت زیدون نیز بیشترین غلظت در بخش مرکزی است. نسبت بروماید به کلرید (Br/Cl) در آب های زیرزمینی دشت بهبهان منجر به شناسایی سه منشا برای نمونه ­ها شده و در دشت زیدون بیانگر منشا دریایی فلوراید است، درحالی که در دشت رامهرمز این منشا وجود ندارد.

کلیدواژه ها:

فلوراید ، هیدروژئوشیمی ، نمودارهای ترکیبی ، بروماید ، آبخوان های جنوب شرق خوزستان