اثر خاکورزی و سالیسیلیک اسید بر عملکرد علوفه و دانه دو رقم ماشک (Vicia sativa) در شرایط دیم

چکیده:سابقه و هدف: در بسیاری از مناطق کشور از جمله خرم آباد لرستان، میزان، توزیع و شدت نامناسب بارندگی تاثیر منفی بر تولید گیاهان زراعی مانند ماشک در شرایط دیم می گذارد. خاکورزی حفاظتی راه کاری مناسب جهت ذخیره رطوبت و حفظ خاک به شمار می رود. همچنین، انتخاب رقم پرپتانسیل و سازگار به شرایط آب و هوایی منطقه، ضمن افزایش تولید به اقتصاد کشاورزان منطقه کمک می نماید. از طرفی دست یابی به راه کارهای مناسب کاربردی از جمله سالیسیلیک اسید جهت تعدیل تنش خشکی ضروری به نظر می-رسد. به این منظور بررسی همزمان خاکورزی، رقم و سالیسیلیک اسید به منظور دست یابی به بهترین تیمار برای شرایط دیم منطقه در این آزمایش بررسی گردید.مواد و روش ها: به منظور بررسی واکنش کمی و کیفی ماشک به خاکورزی و سالیسیلیک اسید، آزمایشی در سه محیط خاکورزی شامل مرسوم، کم خاکورزی و بدون خاکورزی با دو رقم ماشک مراغه و گچساران و چهار سطح محلول پاشی سالیسیلیک اسید شامل شاهد، ۵/۰، ۱ و ۵/۱ میلی مولار در منطقه کماوند شهرستان خرم آباد در دو سال زراعی ۱۳۹۶-۱۳۹۵ و ۱۳۹۷-۱۳۹۶ اجرا شد. یافته ها: نتایج نشان داد بیشترین عملکرد علوفه خشک (۲۳۴۰ کیلوگرم در هکتار) از دو روش خاک ورزی حفاظتی به دست آمد، اما بیشترین شاخص برداشت (۲/۲۵ درصد) از روش خاک ورزی مرسوم حاصل شد. مقایسه ارقام نشان داد که رقم مراغه از نظر کلیه صفات مورفولوژیک بجز وزن هزار دانه برتری معنی داری نسبت به رقم گچساران داشت، اما از نظر شاخص برداشت، تفاوت معنی-داری میان دو رقم مشاهده نشد. بیشترین مقدار صفات مورفولوژیک شامل ارتفاع بوته، عملکرد علوفه تر و خشک، درصد رطوبت علوفه، اجزای عملکرد دانه و عملکرد دانه، بیولوژیک و کاه و شاخص برداشت از کاربرد ۵/۱ میلی مولار سالیسیلیک اسید به دست آمد. در سال اول، بیشترین عملکرد علوفه تر از روش کم خاک ورزی در رقم مراغه با محلول پاشی ۵/۰ میلی مولار سالیسیلیک اسید (۱۵۴۱۹ کیلوگرم در هکتار) و در سال دوم، از روش کم خاک ورزی در رقم مراغه با محلول پاشی ۰/۱ میلی مولار سالیسیلیک اسید (۱۶۰۵۹ کیلوگرم در هکتار) بدون تفاوت معنی دار با دیگر سطوح محلول پاشی به دست آمد. در سال اول و دوم، بیشترین عملکرد دانه از روش کم خاک ورزی در رقم مراغه با محلول پاشی ۵/۱ میلی مولار سالیسیلیک اسید (به ترتیب ۱۱۹۱ و ۱۳۲۰ کیلوگرم در هکتار) و کمترین عملکرد دانه از روش کم خاک ورزی در رقم گچساران بدون یا با ۵/۰ میلی مولار محلول پاشی سالیسیلیک اسید (به ترتیب ۳۸۹ و ۵۴۲ کیلوگرم در هکتار) و یا بدون محلول پاشی حاصل شد. نتیجه گیری: در مجموع، رقم مراغه در روش کم خاک ورزی با محلول پاشی سالیسیلیک اسید جهت تولید دو منظوره علوفه و دانه در ماشک توصیه می شود.

کلیدواژه ها:

خاک ورزی حفاظتی ، تولید دو منظوره ، رقم مراغه ، شاخص برداشت ، عملکرد علوفه