مقایسه اثر دانه خاکشیر (Descurinia sophai L.) و ویتامین سی، بر عملکرد، متابولیت های خونی و ریخت شناسی ژژنوم جوجه های گوشتی در شرایط تنش گرمایی

سابقه و هدف: امروزه صنعت طیور، نقش قابل توجهی در زنجیره غذایی انسانی بر عهده داشته و محصولات آن در تامین نیاز پروتئینی سهم به سزایی دارند. در سیستم های مدرن تولید طیور برای بدست آوردن بازدهی اقتصادی بالا، پرندگان تحت سیستم های پرورشی متراکم پرورش داده می شوند و افزایش تراکم و سایر پارامترهای مختلف دخیل در پرورش در فصول گرم، تنش های مختلف به ویژه تنش گرمایی را افزایش می دهد که این موضوع کاهش رشد و عملکرد را به دنبال دارد که در نهایت سازوکار های دفاعی بدن را تضعیف کرده و پرنده را مستعد ابتلا به بیماری می کند. در چنین شرایطی اغلب از ترکیبات خوراکی ویژه برای جلوگیری و یا کاهش اثرهای مضر تنش و بهبود عملکرد و بازده غذایی استفاده می شود. تنش گرمایی یکی از معضلات مهم در صنعت طیور است، زیرا دارای اثرهای مخربی بر عملکرد تولیدی و سلامت پرنده می باشد که در کشورهای با اقلیم گرمسیری، باعث ضرر میلیون دلاری خواهد شد. مواد و روش ها: به منظور بررسی سطوح دانه گیاه خاکشیر (Descurinia sophai L.) در مقایسه با ویتامین سی بر عملکرد، متابولیت های خونی جوجه های گوشتی در شرایط استرس گرمایی آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با ۵۰۰ قطعه جوجه نر گوشتی سویه راس ۳۰۸ با ۵ تیمار، ۴ تکرار و ۲۵ قطعه جوجه در هر واحد آزمایشی به مدت ۴۲ روز طراحی و اجرا شد. تیمارهای مختلف آزمایشی شامل: ۱) تیمار کنترل مثبت شامل جیره کنترل بدون افزودنی در شرایط پرورش نرمال ، ۲) تیمار کنترل منفی شامل جیره کنترل بدون افزودنی در شرایط پرورش تحت تنش گرمایی، ۳) تیمار ویتامین سی شامل جیره کنترل همراه با ۲/۰ درصد ویتامین سی در شرایط پرورش تحت تنش گرمایی، ۴) شامل جیره کنترل همراه با نیم درصد دانه خاکشیر در شرایط پرورش تحت تنش گرمایی، ۵) شامل جیره کنترل همراه با یک درصد دانه خاکشیر در شرایط پرورش تحت تنش گرمایی بودند. وزن بدن و مصرف خوراک در پایان دوره های آغازین، رشد و پایانی اندازه گیری شد. در روز ۴۲، یک قطعه جوجه از هر تکرار انتخاب و خون گیری انجام گردید. دو نمونه خون به منظور اندازه گیری فراسنجه های خون نیز داخل لوله های عاری از ماده ضد انعقاد به منظور جداسازی سرم خون، برای اندازه گیری متابولیت های بیوشیمیایی سرم جمع آوری و آماده شد. نتایج: نتایج نشان داد تیمارهای آزمایشی به طور معنی داری بر وزن بدن در روزهای ۲۴ و ۴۲ دوره پرورش و نیز افزایش وزن روزانه، ضریب تبدیل غذایی و مصرف خوراک در دوره های مختلف پرورشی موثر بود (۰.۰۵>P). تیمارهای مختلف آزمایشی تاثیر معنی داری بر کاهش تری گلیسیرید، کلسترول کل سرم و کلسترول با وزن لیپوپروتئین پایین داشتند و منجر به افزایش ارتفاع پرز، کاهش عرض پرز و افزایش نسبت طول پرز به عمق کریپت ژژنوم روده باریک شدند ( ۰.۰۵>P). نتیجه گیری کلی: در کل، اگرچه تیمار کنترل مثبت بدون تنش عملکرد بالاتری داشت ولی در بسیاری از صفت های عملکردی، تیمار ۰.۵ درصد خاکشیر در شرایط تنش گرمایی، منجر به عملکرد بهتر نسبت به تیمار کنترل منفی شد، ازاین رو در صورت وجود شرایط تنش در پرورش بین تیمارهای موجود در این تحقیق، استفاده از ۰.۵ درصد خاکشیر می تواند برای بهبود صفات عملکردی، در جیره جوجه های گوشتی استفاده شود.

کلیدواژه ها:

جوجه گوشتی ، فراسنجه های چربی خون ، تنش گرمایی ، عملکرد ، خاکشیر