نقش شفافیت و دسترسی آزاد به اطلاعات در تحقق دموکراسی و پاسخگویی دولت در نظام حقوق عمومی ایران

در نظام های حقوقی مبتنی بر مردم سالاری، اصل شفافیت و دسترسی آزاد به اطلاعات یکی از مولفه های بنیادین تحقق دموکراسی و ارتقاء پاسخگویی نهادهای عمومی تلقی می شود. در جمهوری اسلامی ایران نیز با تصویب «قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات» در سال ۸۸۳۱، گام هایی در جهت تقویت حقوق شهروندی و نظارت عمومی بر عملکرد دستگاه های اجرایی برداشته شده است. این مقاله با رویکرد تحلیلی توصیفی به بررسی جایگاه و نقش شفافیت و حق دسترسی به اطلاعات در نظام حقوق عمومی ایران می پردازد و رابطه آن را با اصول اساسی همچون حاکمیت قانون، مسئولیت پذیری دولت، و مشارکت عمومی مورد تحلیل قرار می دهد. همچنین به چالش ها و موانع اجرای کامل این اصل در ساختار حقوقی و اجرایی کشور اشاره شده و راهکارهایی برای تقویت آن ارائه می گردد. یافته های پژوهش نشان می دهد که تحقق شفافیت واقعی، مستلزم اراده سیاسی، فرهنگ سازی حقوقی، و اصلاح سازوکارهای نظارتی است تا بتوان زمینه ساز حاکمیتی پاسخگو و دموکراتیک در چارچوب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران شد.

کلیدواژه ها:

شفافیت ، دسترسی آزاد به اطلاعات ، حقوق عمومی ، دموکراسی ، پاسخگویی دولت ، قانون انتشار اطلاعات ، حاکمیت قانون