واکاوی اهمیت «سوگند» در حیات حقوقی و اجتماعی تمدن عیلام قدیم (۲۵۰۰ ق.م – ۶۵۰ ق.م)

محققان شیوه عملی آیین «سوگند خوردن» را بازتابی از سنت دیرین آزمایش ایزدی می­ دانند که برای اثبات حقانیت میان طرفین دعوی به کار می ­رفته است. ای‍ن آزمون ­ها در ای‍ران و جهان باستان با ن‍ام ­هایی همچون ور، ایلونرو، دیویه، اوردالی و جز اینها خوانده ش‍ده اس‍ت. در تاریخ عیلام نیز «سوگند» تحت عناوین و شیوه­ های خاصی رواج داشته است؛ چنان که الواح سنگی تمدن عیلام به مثابه قراردادهای حقوقی آن دوران، این امر را تایید می کند. لیکن سیر تطور این مفهوم و ارزیابی میزان وفاداری عیلامی ها به سوگندهای خویش و احیانا تاوان سوگندشکنی نزد ایشان، همچنان در هاله ­ای از ابهام است. درحالی که با واکاوی سوگندهای این دوران، می­ توان به نمادها، باورها و ارزش ­های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی جامعه عیلامی پی برد و علل تحکیم و یا افول سوگند و پیمان­ ها را درک کرد. بنابراین، مقاله حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش بنیادین بوده است که پیشینه فرهنگی انواع سوگند و نقش آن در ابعاد مختلف حقوقی و اجتماعی تمدن عیلام چیست؟ از نتایج تحقیق برمی­ آید که سوگندهای شفاهی و عملی در این دوران ابتدا مبنایی مذهبی و حقوقی داشته و به تدریج کارکردهای وسیع­ تری جسته و به حوزه­ های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی تسری یافته ­اند.

کلیدواژه ها:

عیلام قدیم ، سوگند ، مامیتو ، اوردالی ، بین النهرین ، اینشوشیناک