واکاوی نقش مجله الازهر در تبیین هویت گفتمان تقریب مذاهب اسلامی

در میانه های قرن بیستم میلادی، «مجله الازهر» نقش موثری بر تبیین هویت گفتمان تقریب بین مذاهب اسلامی داشت. این مجله از سوی دانشگاه الازهر مصر منتشر می­ شد که در آن زمان از آزادی عمل در سیاست گذاری آموزشی برخوردار بود و این آزادی عمل در مجله الازهر هم متبلور گشت. پرسش اصلی این پژوهش این است که مجله الازهر چگونه از سازوکارهای گفتمانی همچون «غیریت سازی»، «برجسته سازی»، «حاشیه رانی» و به تبع آن «مفصل بندی» فعالیتها و افکار کنشگران این گفتمان، در تبیین جایگاه هویت گفتمان تقریب و نهادهای برآمده از آن مانند دارالتقریب، استفاده کرده است؟ پژوهش پیش رو تلاش نموده است براساس داده­ های جمع­ آوری شده از منابع کتابخانه­ ای و بررسی شمارگانی از مجله الازهر که بین سالیان ۱۹۳۷ تا ۱۹۶۰م منتشر گردیده و نیز رصد فعالیت کنشگران فعال در این گفتمان، چگونگی کاربست سازوکارهای گفتمانی را در مفصل بندی هویت گفتمان تقریبی واکاوی نماید. در پایان به این نتیجه رسیده است که رویکرد «فلسفی» و «اخلاقی» علت اصلی انتشار اندیشه تقریب در مجله الازهر بوده است. به این ترتیب، ظرفیت ایجاد گفتمان تقریبی با رنگ و بوی فلسفی و اخلاقی بر مبنای تشابهات میان مذهبی و تسامح نسبت به تفاوتهای ظاهری، مهم ترین دستاورد این کار پژوهشی به شمار می آید.

کلیدواژه ها:

تقریب مذاهب اسلامی ، مجله الازهر ، هویت ، گفتمان تقریبی ، مصر ، ایران