پایش تغییرات کاربری اراضی حریم و بستر رودخانه قشلاق با استفاده از تکنیک های سنجش از دور و تاثیر آن بر روی سیلاب
محل انتشار: دوفصلنامه مدیریت اراضی، دوره: 12، شماره: 2
سال انتشار: 1403
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 61
فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_LMJ-12-2_004
تاریخ نمایه سازی: 27 فروردین 1404
چکیده مقاله:
به دلیل تغییر و تحولات ناشی از عوامل طبیعی و انسانساخت که در حوضه آبریز و در طول مسیر رودخانه ایجاد میشود، الگوی جریان دائما دستخوش تغییر میگردد. بدیهی است شناخت پدیدهها و آثار ناشی از تغییرات آنها بر شرایط جریان، میتواند نقش موثری در به حداقل رساندن خسارات و مشکلات ناشی از سیل و نیز بهرهبرداری بهینه از رودخانه ایفاد نماید. در حوضه قشلاق توسعه اراضی زراعی و باغی در اراضی حاشیه رودخانه در سه دهه گذشته سبب افزایش تراکم کاربریها در اطراف رودخانه و فشار بیشتر بر این منبع آبی شده است. بدین منظور در تحقیق حاضر ابتدا با استفاده از تصاویر ماهوارهای لندست ۸ سنجنده OLI/TRIS و لندست ۵ سنجنده TM در سامانه گوگل ارث انجین با قدرت تفکیک مکانی ۳۰ متر و روش طبقهبندی جنگل تصادفی، کاربری اراضی برای سالهای ۱۹۹۰، ۲۰۰۰، ۲۰۱۰ و ۲۰۲۰ تهیه شده و تغییرات ایجاد شده در هر دوره مورد بررسی قرار گرفت. بیشترین تغییرات مربوط به دوره سوم یعنی سال ۲۰۲۰-۲۰۱۰ است که کاربری مسکونی ۲۳/۳ درصد، زراعت دیم ۵۷ درصد، و زراعت آبی ۵۲/۷ درصد افزایش یافته است؛ درحالیکه مراتع ۱۶/۹ درصد کاهش یافته است. تغییرات کاربری اراضی همچنین در بستر، حریم و گستره عرضی رودخانه مورد بررسی قرار گرفتند که نتایج نشاندهنده افزایش مساحت مناطق مسکونی و گسترش تصرفات در دورههای مختلف به میزان ۱۵۴/۱ درصد در دوره ۲۰۰۰-۱۹۹۰، ۶۰ درصد در دوره ۲۰۱۰-۲۰۰۰ و ۳۱/۳ درصد در دوره ۲۰۲۰-۲۰۱۰ در بستر رودخانه قشلاق بوده است که در این خصوص باید اقدامات لازم جهت رفع تصرفات و بازگشایی صورت گیرد. سپس با توجه به شدت بارندگی در زمان تمرکز زیر حوضه های مطالعاتی و دوره بازگشتهای مختلف و همچنین مقادیر CN که از تلفیق نقشههای کاربری اراضی استخراج شده و نقشههای گروه هیدرولوژیک خاک، تولید شده و دبی پیک حوضه در سالهای مطالعاتی در محیط نرمافزار HEC-HMS تعیین گردیدند. نتایج نشان میدهد که دبی پیک سیلاب در طی زمان روند افزایشی داشته است. بیشترین تغییرات درصد دبی پیک مربوط به دوره سوم (۲۰۱۰-۲۰۲۰) است که به دلیل کاهش کاربری مرتع و افزایش کاربریهای زراعت و مسکونی، پتانسیل تولید رواناب و در نهایت CN افزایش یافته و این موضوع سبب افزایش دبی پیک حوضه شده است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
نساء شایانی
کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
حسین شفیع زاده مقدم
استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
مسعود مینائی
دانشیار، گروه آموزشی جغرافیا دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
