مروری بر خواص و مضرات دماسب از دیدگاه طب سنتی ایران و مطالعات نوین

دماسب با نام علمی Equisetum arvense L. یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی است که در طب سنتی و تولید فرآورده های دارویی کاربرد دارد. هدف از این مطالعه، بررسی مشخصات ظاهری و پراکنش، خواص و مضرات گیاه دماسب در طب سنتی و مطالعات نوین است. مطالعه حاضر، از نوع کتابخانه ای می باشد که به شیوه مروری و با بهره گیری از کتابهای مهم طب سنتی مانند مخزن الدویه، قانون ابن سینا، و جستجو در مقالات استخراج شده از پایگاه های اطلاعاتی در دسترس نظیر SID، Scopus، PubMed، Google Scholar، Science Direct انجام شد و در انتها یافته ها با هم مقایسه شدند. گیاه دم اسب به دلیل وجود ترکیبات مغذی، انواع ویتامین ها، فیبر و مواد معدنی خصوصا سیلیس، و بهواسطه ترکیبهای فیتوشیمیایی فراوان موجود در آن، به یکی از گیاهان پرمصرف در پیشگیری و درمان برخی از بیماری های مزمن در طب سنتی و طب نوین تبدیل شده است. نتایج تحقیقات نشان می دهد این گیاه برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان و بسیاری از بیماری های پوستومو، ضد پیری، اختلالات کلیوی، دفع سنگکلیه، درمان سیکلهای نامنظم قاعدگی بانوان، تقویت استخوان ها، بهبود زخم، درمان اختلالات تنفسی، قند خون، زخم معده، هموروئید، یبوست، حافظه، خونریزی های داخلی، ترمیم نخاع، بهبود سیستم ایمنی بدن، و کمک به کاهش وزن موثر است. حکمای ما از جمله، ابن سینا در قانون فیالطب، عقیلی خراسانی در مخزن الدویه، جرجانی در اغراض الطیبه و ابن بیطار در جامع المفردات از خواص درمانی این گیاه، مطالب ارزشمندی بیان نموده اند. ازاین رو با بررسی دقیق تر در منابع طب سنتی و متون کهن بر روی دماسب، می توان به فرآورده های دارویی نوین و اثربخشی از این گیاه دست یافت.

کلیدواژه ها:

دماسب ، سیلیس ، سرطان ، عفونت ادرار ، طب سنتی