تمدن از دیدگاه متفکران اسلامی

تمدن در هر ملتی نشانه ی تعالی و پیشرفت آن ملت است. سابقه ی ایجاد تمدن در کشورهای اسلامی بدین معناست که آنان دارای تولید فکر و اندیشه، ثروت و سرمایه و نیز قدرت بوده اند و تمدن از اسلام به غرب منتقل شده است و اگر غیرازاین بود تمدنی شکل نمی گرفت. به نظر می رسد نخستین بار متفکران اروپایی بودند که یک قرن بعد از ابن خلدون -که درک متقدمی در مقدمه از تمدن ارائه کرد- با آغاز رنسانس، پس از درک مفهوم تمدن و سخن گفتن از تمدن اروپایی در قرنهای نوزدهم و بیستم با نگارش تاریخهای تمدن و ارائه ی نظریه های تمدن، به بحث از تمدن اسلامی پرداختند. در اینجا مسئله پژوهش حاضر مطرح می شود که از چه زمانی درک جدید از تمدن در میان مسلمانان شکل گرفت و متفکران اسلامی از چه زمانی بار دیگر به مفهوم تمدن توجه کردند و در پی شناسایی آن برآمدند. مقاله ی حاضر با مطالعه ی آثار متفکران اسلامی درباره ی تمدن، به این نتیجه رسیده است که درک متاخر از تمدن در جهان اسلام در قرون ۱۹ و ۲۰ توسط متفکران مسلمان از جمله طوسی، ابن گلدون تونسی، سید جمالالدین اسدآبادی و... بهموازات طرح مباحثی درباره تمدن و آغاز تاریخنگاری تمدن در غرب به تمدن کهن اسلامی پدید آمد و درک اجمالی از آن پیدا کردند و در دوره معاصر با نگارش آثاری گوناگونی درباره ی تمدن ضمن شناسایی گسترده ی آن، به ضرورت توجه به آن و متمدن شدن پرداخته اند.

کلیدواژه ها:

تمدن ، تمدن از دیدگاه قرآن ، متفکران اسلامی ، خواجه نصیرالدین طوسی ، ابن خلدون ، سید جمالالدین اسدآبادی