بررسی نقش و جایگاه سیاسی غلامان و کنیزان گرجی در ساختار حکومت صفویه ۹۹۶-۱۱۳۵ .ه ق

حکومت صفویه که در سال ۹۰۷ ق. توسط شاه اسماعیل اول و با کمک نیروی ایل قزلباش شکل گرفته بود به منظور جهاد و مسلمان کردن سرزمین های مسیحی نشین دست به عملیات جهاد زد. جنگهای جهاد در دوره شاه تهماسب با قدرت بیشتری پیگیری شد و شاه تهماسب به این منظور چهار مرتبه سرزمین گرجستان را مورد حمله قرار داد و تعداد زیادی از اهالی گرجستان را به عنوان برده و اسیر جنگی به کشور ایران آورد و این نیروها کم کم در بدنه سپاه و ساختار سیاسی صفویه نفوذ و رخنه کردند. با ورود غلامان به ایران نیروی جدیدی از غلامان قفقازی متشکل از گرجیها، ارامنه و چرکس ها به وجود آمد. این نیرو در ابتدا به صورت نامنظم و پراکنده به خدمت گرفته شده، سپس وارد تشکیالت نظامی و سیاسی شد. شورشهای پی در پی قزلباشان، قدرت نمایی و اعمال نفوذ آنان در حکومت صفوی باعث شد تا در دوره شاه عباس اول برای آنکه مانع از قدرت گیری نیروی قزلباش شود سپاه منظمی از گرجیان و چرکس ها به وجود آورد. این نیروی جدید وابستگی و سرسپردگی خاصی نسبت به شاه داشتند و با قدرت یافتن خود باعث شدند که شاهان بعد از شاه عباس اول در مقابل زیاده خواهی قزلباشان مقاومت کنند. در این پژوهش سعی بر آن شده است که با توجه به منابع کتابخانه ای به نقش غلامان گرجی در وقوع اتفاقات سیاسی از آغاز حکومت شاه عباس اول تا سقوط سلسله صفویه پرداخته شود.

کلیدواژه ها:

صفویه ، غلامان و کنیزان گرجی ، سیاست ، ساختار حکومت