ادوار تاریخی تمدن اسلامی و تالقی آن با غرب

از آنجایی که تمدن اسلامی گذشته، یکی از افتخارات در حافظه ی تاریخی ملت مسلمانان بوده است، یاد و خاطره ی آن و امید به بازگشت آن دوران طالیی، یکی از عناصر مهم و موثر در احیای هویت و مبارزه با خودباختگی به شمار می رفت و می رود. احیای تمدن اسلامی، همواره در جهان اسلام وجود داشت. نهضت های اسلامی صدسال اخیر، تجلی و تفسیر این احساس ارزشمند است. با توجه به ماهیت تکاملی اسلام، قانونمندی تمدن اسلامی و روند پرشتاب بیداری اسلامی از سویی و ناتوانی تمدن غرب از سوی دیگر، اندیشه های احیای تمدن اسلامی، بار دیگر جوانه زده و انتظارات اسلامی نسبت به آن عینیت خواهد یافت. احساس بازگشت به اسلام و هرچند تمدن اسلامی پس از اعتال و پویایی بینظیر دچار انحطاط گردید. لذا بررسی تاریخی علل اعتال و انحطاط و راه های تجدید تمدن اسلامی، از دیرباز همواره در اندیشه ی متفکران دلسوز جاری و مطرح بوده و راهکارهای مختلفی نیز ارائه شده است. حال این سوال است که چه عواملی موجب شکلگیری این تمدن شد و میزان تاثیرپذیری آن از تمدن های دیگر به ویژه تمدن غرب چگونه بود. تاکنون پاسخ های زیادی برای تعامل غرب و دنیای اسلام طی تاریخ چند صدساله ی خود و با توجه به ویژگی های خاص، تناوب ها و فرازهایی را پشت سر گذاشته، داده اند که بر این اساس، این مقاله توصیفی و تحلیل تاریخی تعامل غرب و دنیای اسلام در چندین سطح و دوره مورد واکاوی قرار گرفته است.

کلیدواژه ها:

تمدن اسلامی ، غرب ، تالقی ، اعتال ، انحطاط