شناسایی مولفه های سواد قومی - نژادی در آموزش متوسطه اول: سنتزپژوهی بر اساس مدل روبرتس

سواد قومی- نژادی یکی از اشکال نوظهور سواد با هدف پوشش دادن موضوع مهم قومیت و نژاد در جهان می ­باشد. هدف پژوهش حاضر شناسایی مولفه های سواد قومی- نژادی در آموزش متوسطه اول است. رویکرد پژوهش، کیفی و روش آن سنتزپژوهی بر اساس مدل روبرتس است. جامعه پژوهش از ۲۸۹ مقاله داخلی و خارجی در خصوص سواد قومی- نژادی در بازه زمانی ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۳ میلادی و از مجلات معتبر، تشکیل شده است. نمونه پژوهش بر اساس نمونه گیری هدفمند شامل ۴۰ مقاله علمی پژوهشی است که از صافی معیار های خاصی عبور کرده اند. جهت روایی و پایایی داده ها از چندین پژوهشگر استفاده شد و میزان توافق پژوهشگران ۷۶ درصد محاسبه گردید. تجزیه تحلیل داده ها به صورت کدگذاری باز، محوری و منتخب بود. طبق یافته ها مولفه های سواد قومی- نژادی در ۶ بعد و ۲۱ عامل طبقه بندی شدند. مولفه های سواد قومی- نژادی عبارتند از ۱- مفهوم شناسی نژاد و قومیت ۲- آشنایی قومی- نژادی ۳- آگاهی از نژادپرستی و قوم گرایی ۴- برابری و عدالت ۵- هویت یابی ۶- اخلاق و احترام. نتایج نشان می دهد که نظام آموزشی می­ تواند با گنجاندن مولفه های سواد قومی- نژادی شناسایی شده در برنامه درسی متوسطه اول، دانش آموزانی آگاه از موضوع نژاد و نژادپرستی، دوستدار عدالت برای همه اقوام و نژادها، اهل تعامل و دوستی با همه اقوام ، آشنا به هویت  قومی- نژادی خود و در عین حال پایبند به مولفه های هویت ملی تربیت ­نماید.

کلیدواژه ها:

سواد قومی نژادی ، آموزش قومیت ، سواد نژادی ، برنامه درسی سواد قومی نژادی ، قومیت و نژاد در آموزش