بررسی کاربرد الگوی تدریس اکتشافی در پرورش مهارت های اجتماعی

الگوی تدریس اکتشافی به عنوان یکی از روش های فعال یاددهی-یادگیری، بر فرآیند کشف، تجربه و تعامل فردی و گروهی دانش آموزان با مفاهیم آموزشی تاکید دارد. این الگو با فراهم سازی محیط های یادگیری پویا، دانش آموزان را به جست وجوی معنا، طرح پرسش، مشاهده، آزمون فرضیه و در نهایت دستیابی به نتایج توسط خودشان سوق می دهد. در این فرایند، یادگیرندگان درگیر فعالیت هایی می شوند که مستلزم همکاری، مشارکت، تبادل نظر و حل مسئله به صورت جمعی است. از این رو، زمینه مناسبی برای پرورش مهارت های اجتماعی همچون کار گروهی، مسئولیت پذیری، گوش دادن فعال، احترام به نظرات دیگران و توانایی مذاکره فراهم می آید. تعامل سازنده میان دانش آموزان در حین فرایند اکتشاف، منجر به تقویت روابط میان فردی و رشد خودآگاهی اجتماعی آنان می شود. همچنین، آموزگار در نقش راهنما و تسهیل گر، فرصتی برای بازخورد دادن و هدایت تعاملات اجتماعی در چارچوب های اخلاقی و آموزشی فراهم می سازد. با این تفاسیر، تدریس اکتشافی نه تنها ابزاری برای انتقال دانش بلکه بستری برای رشد اجتماعی دانش آموزان محسوب می شود.در پژوهش های مختلف، بهبود معنادار در مولفه های مختلف مهارت های اجتماعی پس از اجرای الگوی تدریس اکتشافی مشاهده شده است. دانش آموزانی که در این نوع محیط های یادگیری شرکت می کنند، اعتماد به نفس بیشتری در بیان نظرات خود پیدا کرده و توانایی بیشتری در مدیریت تعارضات و ایجاد ارتباط موثر نشان می دهند. این الگو، با تاکید بر خودرهبری یادگیرنده و تعامل پیوسته با همسالان، فرصت هایی برای تمرین رفتارهای اجتماعی مثبت و یادگیری از بازخوردهای واقعی ایجاد می کند. همچنین، ویژگی های انعطاف پذیر تدریس اکتشافی باعث می شود که بتوان آن را در موضوعات درسی مختلف و برای گروه های سنی گوناگون به کار برد. در مجموع، بهره گیری از این رویکرد می تواند به شکل گیری نسلی از دانش آموزان با مهارت های اجتماعی بالا و توانمند در برقراری ارتباط موثر در زندگی فردی و حرفه ای آینده منجر شود. بر این اساس، پیشنهاد می شود مربیان آموزشی و طراحان برنامه درسی، استفاده گسترده تری از الگوی اکتشافی را در جهت تقویت جنبه های اجتماعی تعلیم و تربیت مد نظر قرار دهند.

کلیدواژه ها:

تدریس اکتشافی ، مهارت اجتماعی