تالاب های بین المللی هامون: مروری بر چالشها و راهکارهای مدیریتی

تالاب بین المللی هامون بعنوان هفتمین تالاب بین المللی جهان و بزرگترین پهنه آب شیرین کشور به دلیل قرارگیری در منطقه خشک و بیابانی و ویژگیهای منحصربه فرد اکولوژیکی نظیر نیزارها، حیات وحش، آبزیان، پرندگان باارزش زمستانگذران از نقشی ویژه در اکوسیستم منطقه ای و جهانی برخوردار است. از سوی دیگر این تالاب در توسعه اجتماعی-اقتصادی منطقه سیستان جایگاه بخصوصی داشته است؛ بطوری که اشتغال منطقه سیستان در بخش های مختلف دامداری سنتی، صیادی، شکار، تولید صنایع دستی متکی به تالاب بین المللی هامون بوده است. طی سال های اخیر، با کاهش میزان آورد سالانه تالاب در اثر تغییرات اقلیمی و الگوهای بارشی توام با دخالتهای انسانی در مهار، کنترل، ذخیرهسازی آب در باالدست و مدیریت ضعیف آب ورودی در پایین دست، تداوم حیات این تالاب را دچار مخاطرات جدی نموده است. خشک شدن تالاب پیامدهای گسترده زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و امنیتی در پی داشته است که رکود اقتصادی، مهاجرت گسترده و همچنین پدیده ریزگردها در سه کشور ایران، افغانستان و پاکستان تنها بخشی از این تبعات بوده است. با توجه به اهمیت تالاب بین المللی هامون و فرامرزی بودن حوضه آن، لزوم بکارگیری از ابزارهای حقوقی، ارتقاء همکاریهای فرا مرزی و اتخاذ تصمیمات یکپارچه نگر حوضه ای میتواند راهگشا باشد.

کلیدواژه ها:

تالاب بین المللی هامون ، اکوسیستم ، اقتصادی -اجتماعی ، سیستان