بررسی تغییرات پایایی پوشش برف حوضه آبریز هیرمند کشور افغانستان با استفاده از تصاویر ماهواره ای در بازه زمانی سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۲۳

تالابها اکوسیستم های آسیب پذیری هستند که همواره باید تحت بررسی و برنامه ریزی باشند تا از نابودی و آسیب به آن ها جلوگیری شود. تالاب هامون در جنوب شرقی ایران یکی از تالاب های مهم نیمه جنوبی کشور است که در سالیان گذشته با تنش های آبی متعددی مواجه شده است. یکی از عوامل موثر بر آب ورودی تالاب و رودخانه هیرمند، وضعیت پوشش برفی در حوضه آبریز رودخانه هیرمند است. وضعیت پوشش برفی خود از شاخص های متعددی تشکیل شده است که پایایی برف یکی از مهمترین شاخص های ارزیابی وضعیت پوشش برف است. پایایی برف به معنای ماندگاری یا مدت زمان حضور پوشش برف در سطح زمین در یک بازه زمانی مشخص است که خود برآیند میزان بارش برف از یک طرف و وضعیت دمای هوا و ذوب برف از طرف دیگر است. در این پژوهش به برآورد سالیانه پایایی پوشش برف از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۲۳ با استفاده از تصاویر ماهواره ای MODIS در محدوده حوضه آبریز هیرمند و همچنین زیرحوضه باالدست سد کجکی در کشور افغانستان پرداخته شد. به منظور بررسی دقیق تر وضعیت پایایی پوشش برف در طی زمان مورد نظر، تحلیل روند تغییرات زمانی-مکانی در بازه زمانی مورد با استفاده از شاخص ناپارامتری من کندال اجرا گردید. نتایج بدست آمده از این بررسی پایایی های سالانه و تحلیل روند تغییرات زمانی-مکانی من کندال پایایی برف در بازه زمانی ۲۲ ساله در ارتفاعات و مناطق برفگیر منطقه نشان داد که حوضه آبریز هیرمند بطور سالانه شاهد کاهش ۱۸.۰% درصدی پایایی برف (بطور کلی ۱۶.۴% درصد) در کل بازه زمانی بوده است. پایایی برف زیرحوضه باالدست سد کجکی نیز سالانه ۲.۰% کاهشیافته است (معادل ۱.۴% در کل بازه زمانی).

کلیدواژه ها:

سنجش از دور ، برف ، پایایی برف ، تالاب هامون ، MODIS