خلاقیت در روانشناسی محیط با هدف احیای ارزش های فردی بر مبنای الگوی ارزشی شوارتز (مطالعه ی موردی مولفه های حرکت و مکث در منظر ورودی معماری ایرانی)

زمینه: در معماری ایرانی، مولفه های بصری منظر ورودی هر مکان که سبب حرکت کاربران به سمت فضا یا مکث و تداوم حضورآنها در مکان می شود، از مهم ترین بخشهای ارتباطی با فضا بوده، توسط افراد به خوبی احساس شده و بر قضاوت کاربران از مکان موثر می باشد. توجه به تاثیر این مولفه ها بر کاربران، فرصتی را برای ایجاد خلاقیت در روانشناسی محیط فراهم می کند. هدف: ایجاد خلاقیت در روانشناسی محیط با تلفیق نوآورانه روانشناسی و معماری از طریق سنجش نقش شش مولفه ی حرکت و مکث در منظر ورودی معماری ایرانی شامل آب، نور، گیاه، ستون و رواق، فضای رابط (هشتی و دالان) و حیاط (محوطه)، بر کاربر با هدف احیای پنج ارزش فردی اقتباس شده از الگوی ارزشی شوارتز می باشد که شامل خلاقیت، هیجان، رضایت و خشنودی، هوشیاری و اقتدار است. مولفه های معماری مورد بررسی، به عنوان متغیرهای مستقل و پنج ارزش فردی اقتباس شده از الگوی ارزشی شوارتز به عنوان متغیرهای وابسته پژوهش هستند. روش: با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به بررسی دیدگاه های کاربران و رتبه بندی نتایج آزمونها پرداخته شد. جهت بررسی متغیرها و تاثیر آنها بر افراد و همچنین رتبه بندی متغیرها، از نرم افزار SPSS استفاده گردید. جامعه آماری در منطقه ۲ شهر رشت در محدوده ای که مجموعه خانه فرهنگ رشت (محله ساغریسازان) در آن واقع شده انتخاب گردید. دلیل انتخاب این مکان توسط نویسندگان، اهمیت بالای احیای اصول ارزشی در کاربر در مکان فرهنگی نسبت به سایر مکانها می باشد. نتیجه گیری: یافته ها نشان می دهد در احیای ارزش های فردی مطرح شده در الگوی ارزشی شوارتز، بر اساس میانگین رتبه ها به ترتیب ، مولفه های حیاط (محوطه)، گیاه، نور، آب، فضای رابط (هشتی و دالان) و ستون و رواق به عنوان عناصر طبیعی و مصنوع، در منظر ورودی تاثیرگذار بوده است. علاوه بر این میزان درصد تاثیرگذاری هریک در احیای ارزشها نیز تعیین گردید.

کلیدواژه ها:

مولفه های حرکت و مکث ، خلاقیت در روانشناسی محیط ، ارزش های فردی ، الگوی ارزشی شوارتز