بررسی ارتباط احتمالی سوختگی برگ ناشی از تنش گرمایی و کاهش سطح تراز آب های زیرزمینی با سرخشکیدگی و مرگ ومیر درختان انجیلی (Parrotia persica) پارک جنگلی دلند

سابقه و هدف: اخیرا گرمایش جهانی، بروز تنش خشکی و سوختگی برگ درختان سبب سرخشکیدگی و مرگ ومیر درختان شده است. شناخت این پدیده و عوامل موثر بر آن، به تجدید حیات و مدیریت جنگل پایدار کمک خواهد کرد. لذا در این پژوهش، ارتباط احتمالی سوختگی برگ درختان انجیلی (Parrotia persica) با عوامل اقلیمی و کاهش سطح تراز آب های زیرزمینی و اثر سوختگی برگ بر مقدار خشکیدگی تاج این درختان در پارک جنگلی دلند استان گلستان مطالعه شد.مواد و روش ها: در انتهای تابستان ۱۴۰۰، ۶۹ اصله درخت انجیلی دارای سوختگی برگ انتخاب و مقدار خشکیدگی آن ها ثبت و دوباره در انتهای تابستان ۱۴۰۲، مقدار خشکیدگی همان درختان ثبت شد. به منظور بررسی اثر سوختگی برگ تاج درختان انجیلی بر مقدار خشکیدگی آن ها طی دو سال، از آزمون تجزیه واریانس یک طرفه استفاده شد. برای این منظور خشکیدگی ایجادشده طی دو سال برای هر درخت استخراج و ارتباط معنی داری آن با سوختگی برگ تاج ایجادشده در سال ۱۴۰۱ مورد بررسی قرار گرفت. همچنین، با استفاده از اطلاعات اقلیمی مربوط به نزدیک ترین ایستگاه سینوپتیک به منطقه موردمطالعه و آمار وضعیت سطح تراز آب های زیرزمینی، به بررسی روند تغییرات عوامل ذکرشده در دوره زمانی مربوط به سوختگی برگ تاج درختان انجیلی پرداخته شد.یافته ها: نتایج بررسی آماری نشان داد که سوختگی برگ درختان انجیلی، در سطح اطمینان ۹۹ درصد، ارتباط معنی داری با مقدار خشکیدگی آن درختان طی دو سال داشته است؛ به طوری که ۴۶/۱۷ درصد از درختان موردبررسی طی دو سال خشک شده اند. همچنین، بیشترین مقدار خشکیدگی درختان مربوط به درختانی با سوختگی برگ بیش از ۸۰ درصد بود. روند تغییرات اقلیمی و سطح تراز آب های زیرزمینی نشان داد، در زمان هایی که درختان انجیلی دچار تنش شده اند، متوسط دمای روزانه و متوسط حداکثر دمای روزانه روندی غالبا صعودی و مجموع بارش تابستانه و سطح تراز آب های زیرزمینی روندی نزولی داشتند.نتیجه گیری: به طورکلی، نتایج این پژوهش نشان داد که درختان انجیلی، تحت تاثیر عوامل اقلیمی و همچنین سطح دسترسی آن ها به آب های زیرزمینی، دچار تنش شده اند. این تنش ها می توانند به کاهش رشد و باردهی درختان منجر شوند و در صورت تمدید عوامل تنش زا، این درختان خشک خواهند شد. لذا ضروری است که مدیریت منابع آب و بهبود دسترسی درختان به آب های زیرزمینی در دوره های خشک مورد توجه قرار گیرد. همچنین، پیشنهاد می شود که تحقیقات بیشتری برای بررسی روش های مدیریتی موثر در تقویت تاب آوری این درختان و کاهش اثرات منفی تغییرات اقلیمی انجام گردد.به طورکلی، نتایج این پژوهش نشان داد که درختان انجیلی، تحت تاثیر عوامل اقلیمی و همچنین سطح دسترسی آن ها به آب های زیرزمینی، دچار تنش شده اند. این تنش ها می توانند به کاهش رشد و باردهی درختان منجر شوند و در صورت تمدید عوامل تنش زا، این درختان خشک خواهند شد. لذا ضروری است که مدیریت منابع آب و بهبود دسترسی درختان به آب های زیرزمینی در دوره های خشک مورد توجه قرار گیرد. همچنین، پیشنهاد می شود که تحقیقات بیشتری برای بررسی روش های مدیریتی موثر در تقویت تاب آوری این درختان و کاهش اثرات منفی تغییرات اقلیمی انجام گردد.

کلیدواژه ها:

اقلیم ، پارک جنگلی دلند ، تنش ، سرخشکیدگی ، مرگ ومیر