روش های سنتی بهره برداری آب باران قابلیتی برای توسعه بوم گردی در جنوب ایران

در هر منطقه ای قابلیت های گردشگری وجود دارند؛ که گاهی از چشم ها دور می مانند. بومیان هر منطقه در زمینه های مختلف کشاورزی، صنعتی و خدماتی، روش های سنتی به کار می گیرند؛ که برنامه ریزان منطقه ای، آن ها را برای توسعه این مناطق مورد توجه قرار می دهند و گردشگران، مشتاق مشاهده و کند و کاو پیرامون این روش ها هستند. با وجود محدودیت های مناطق خشک، این نواحی از قابلیت های زیادی در زمینه دانش بومی برخوردارند. در این مناطق، همواره آب باران و بهره برداری از آن مورد توجه ویژه بوده است. از این رو بومیان کوشیده اند تا به وسیله دانش تجربی خود روش های گوناگونی را برای بهره برداری از آب باران ابداع نمایند. امروز نیز این روش ها در روستاهای زیادی از نوار جنوبی ایران، فعال و بومیان از آن ها برای بهره برداری از آب باران و سیلاب استفاده می کنند. متاسفانه تعداد زیادی از آن ها نیز تخریب شده و تنها آثاری از آن ها برجا مانده است. هرچند تلاش هایی برای مستند سازی دانش بومی بهره برداری از آب صورت گرفته است؛ ولی برنامه مدونی برای شناسایی آن ها با هدف استفاده از این قابلیت در توسعه گردشگری مورد نیاز است. چنین برنامه ای ضمن تاثیر در حفظ آب و خاک کشور، موجب توسعه گردشگری و ایجاد ثروت در این مناطق محروم نیز می شود. منطقه مورد نظر در این بررسی در جنوب کشور (استان های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، فارس و بوشهر) قرار می گیرد. در این مطالعه، اسناد موجود مرتبط با موضوع تحقیق بررسی و با توجه به مشاهدات و جمع آوری اطلاعات موردی میدانی، با استفاده از تجزیه و تحلیل موضوعی مساله قابلیت دانش بومی بهره برداری از آب باران در توسعه گردشگری مورد بحث و نتیجه گیری قرار گرفته است. در منطقه مورد بررسی، شهرستان های چابهار، ایرانشهر، نیکشهر، سراوان، کنارک، گراش، اوز، خنج، لارستان، لامرد، استهبان، میمند، داراب، بندرلنگه، تنگستان و اهرم از جمله مناطق دارای قابلیت برای اجرای طرح های بوم گردی مرتبط با دانش حفاظت آب و خاک و بهره برداری از آب باران و سیل هستند.

کلیدواژه ها:

Sustainable development ، floodwater ، tourism ، indigenous knowledge ، آب باران ، توسعه پایدار ، روش های سنتی ، گردشگری