بررسی ابعاد حقوقی تملک اراضی در طرحهای عمرانی شهرداری و آثار آن بر حقوق مالکانه

تملک اراضی در طرحهای عمرانی شهرداری یکی از چالش برانگیزترین موضوعات حقوقی است که در تقاطع میان حقوق مالکانه و منافع عمومی قرار دارد. مطابق ماده ۸ قانون نحوه تملک اراضی و املاک برای اجرای برنامه های عمومی، عمرانی و نظامی دولت مصوب ۸۳۵۸، هرگونه تملک اراضی باید از طریق توافق با مالک یا در صورت عدم توافق، بر اساس ارزیابی هیات کارشناسان رسمی دادگستری انجام شود. با این حال، رویه های اجرایی نشان می دهد که در برخی موارد، شهرداری ها بدون رعایت تشریفات قانونی و استناد به ماده ۸۰۸ قانون شهرداری ها اقدام به تصرف اراضی نموده اند که منجر به نقض اصول حاکم بر حقوق مالکیت شده است. هدف این پژوهش، بررسی ابعاد حقوقی تملک اراضی در طرحهای عمرانی شهرداری و آثار آن بر حقوق مالکانه با استناد به قوانین داخلی، آرای قضایی و اصول حقوقی مرتبط است. این پژوهش به روش کتابخانه ای و مروری انجام شده و از تحلیل تطبیقی قوانین، بررسی پرونده های قضایی و مطالعات اقتصادی بهره گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که یکی از مهم ترین چالش ها در این حوزه، عدم وجود رویه یکسان در تعیین قیمت عادله و تاخیر در پرداخت حقوق مالکانه است که با اصل ۰۰ و ۴۰ قانون اساسی و تبصره ۸ ماده ۹ قانون نحوه تملک اراضی در تعارض قرار دارد. علاوه بر این، بررسی رویه های قضایی دیوان عدالت اداری نشان می دهد که در برخی موارد، آرای صادره فاقد انسجام بوده و تفاسیر متفاوتی از قوانین ارائه شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که اصلاح قوانین موجود، افزایش شفافیت در فرآیند تملک و نظارت دقیق بر عملکرد شهرداری ها می تواند تعارضات ناشی از این فرآیند را کاهش دهد. اجرای صحیح قوانین و رعایت اصول حقوقی، می تواند تعادلی میان منافع عمومی و حقوق مالکانه برقرار سازد و از وقوع دعاوی گسترده جلوگیری کند.

کلیدواژه ها:

ارزیابی حقوقی ، تملک اراضی ، حقوق مالکانه ، شهرداری