کاربرد گونه های گیاهی بومی در بهینه سازی مصرف آب و توسعه پایدار فضای سبز شهری

رشد فزاینده شهرنشینی و گسترش فضاهای سبز شهری، فشار مضاعفی بر منابع آب تحمیل کرده و مدیریت بهینه مصرف آب را به یکی از چالشهای اساسی در طراحی و نگهداری این فضاها تبدیل کرده است. در این میان، استفاده از گونه های گیاهی بومی به دلیل سازگاری اکولوژیکی با شرایط اقلیمی هر منطقه، به عنوان یک راهکار کارآمد در کاهش مصرف آب و ارتقای پایداری فضای سبز شهری مطرح است. این پژوهش با هدف بررسی نقش گونه های گیاهی بومی در بهینه سازی مصرف آب و توسعه پایدار فضای سبز شهری، از روش تحقیق کتابخانه ای و مروری بهره گرفته است. منابع علمی معتبر شامل مقالات پژوهشی، گزارش های تخصصی و کتب مرتبط مورد تحلیل قرار گرفته و یافته های حاصل، به صورت تحلیلی ارائه شده است. یافته ها نشان می دهد که گونه های گیاهی بومی به دلیل برخورداری از ویژگی های فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی خاص نظیر توسعه سیستم های ریشه ای عمیق، کاهش سطح تعرق، کوتیکول ضخیم و بهره گیری از مکانیسم های فتوسنتزی کارآمد، قادر به سازگاری با شرایط کم آبی و افزایش کارایی مصرف آب در فضاهای سبز شهری هستند. علاوه بر این، استفاده از این گونه ها سبب بهبود کیفیت خاک، افزایش تنوع زیستی، کاهش رواناب سطحی و کنترل فرسایش خاک می شود. همچنین، نقش آنها در تعدیل دمای محیط و کاهش اثرات جزایر حرارتی شهری، بهینه سازی مصرف انرژی در سیستم های سرمایشی و افزایش پایداری اکولوژیکی فضاهای سبز از دیگر نتایج بررسی ها است. نتیجه گیری کلی نشان می دهد که جایگزینی گونه های غیر بومی پرمصرف با گونه های گیاهی بومی، راهکاری بنیادین برای کاهش وابستگی فضای سبز شهری به منابع آب شهری، بهبود کیفیت زیست محیطی و کاهش هزینه های نگهداری است. موفقیت این رویکرد نیازمند انتخاب صحیح گونه های بومی متناسب با شرایط منطقه ای، تدوین دستورالعمل های علمی برای طراحی و نگهداری فضاهای سبز و توسعه بانکهای اطلاعاتی جامع از گونه های بومی مقاوم به تنش های محیطی است.

کلیدواژه ها:

اکوفیزیولوژی گیاهی ، پایداری اکولوژیکی ، جزایر حرارتی شهری ، مدیریت منابع آب