شناسایی شاخص های کلیدی عملکرد مدیریت سلامت جمعیت، خانواده و مدارس در معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز

زمینه و هدف: سلامت باروری، مادران، نوزادان و کودکان دارای ظرفیت های بالقوه ای برای بهبود سلامت و کیفیت زندگی نسل کنونی و آتی هستند؛ ازهمین رو به عنوان محور اهداف توسعه پایدار محسوب می شوند. شناسایی شاخص های کلیدی عملکرد و استفاده از آن ها در پایش برنامه های بهداشتی در مدیریت منابع، افزایش کیفیت خدمات و رضایتمندی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این مطالعه باهدف شناسایی شاخص های کلیدی عملکرد مدیریت سلامت جمعیت، خانواده و مدارس در معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز انجام شد. روش پژوهش: این مطالعه یک پژوهش مشاهده ای است که با بهره گیری از تکنیک دلفی انجام شد. جامعه پژوهش شامل ۵۰ نفر از مدیران و کارکنان ستادی معاونت بهداشت و شبکه های بهداشت و درمان بود. برای انتخاب افراد شرکت کننده در مطالعه از روش نمونه گیری هدفمند استفاده گردید. ابتدا با بررسی متون و مستندات سازمانی تمام برنامه های مدیریت سلامت جمعیت، خانواده و مدارس بررسی و شاخص های هر برنامه به صورت مجزا استخراج شدند؛ سپس در طی سه مرحله، نظرات و ارزیابی های این افراد جمع آوری و تحلیل شد تا اجماع نظر در خصوص شاخص های کلیدی عملکرد حاصل گردد. از دو فرم نظرخواهی لیکرت سه درجه ای (نامناسب، نظری ندارم، مناسب) و طیف لیکرت نه حالتی برای شناسایی و تائید شاخص های کلیدی استفاده شد. برای تجزیه وتحلیل از فراوانی، درصد و میانه استفاده شد. یافته­ها: در پنج برنامه مدیریت سلامت جمعیت، خانواده و مدارس تعداد ۱۰۷ شاخص وارد مطالعه شدند. بیشترین شاخص ها (بیش از ۳۵ درصد) در مرحله اول دلفی مربوط به برنامه سلامت مادران بود. برنامه های سلامت نوجوانان، جوانان و مدارس با ۸ شاخص کمترین تعداد شاخص را در مرحله اول دلفی داشتند. بعد از انجام مرحله اول دلفی، تعداد ۷۶ شاخص توسط ۶۰ درصد و بالاتر مشارکت کنندگان مناسب شناخته شدند و وارد مرحله دوم دلفی گردیدند. هر ۸ شاخص برنامه های سلامت نوجوانان، جوانان و مدارس وارد مرحله بعد شدند. درحالی که ۵۳/۸ درصد شاخص های برنامه سیاست های جمعیتی و باروری برای مرحله بعد انتخاب شدند. ۸/۴ درصد شاخص های مرحله دوم (۹ شاخص) برای اظهارنظر مجدد خبرگان در مرحله سوم بررسی شدند که تعداد ۴ شاخص مربوط به برنامه سلامت میان سالان و سالمندان به عنوان شاخص کلیدی در این مرحله تائید شدند. نتیجه گیری: ۴۴ شاخص از مجموع کل شاخص های مدیریت سلامت جمعیت، خانواده و مدارس به عنوان شاخص های کلیدی شناسایی و تائید شدند. برنامه سلامت میان سالان و سالمندان با تعداد ۱۱ شاخص بیشترین شاخص کلیدی و برنامه های سلامت نوجوانان، جوانان و مدارس با تعداد ۶ شاخص کمترین را داشتند. شاخص های کلیدی سایر برنامه ها هم یکسان بودند (هر برنامه ۹ شاخص کلیدی). تحلیل و ارزیابی این شاخص ها توسط مدیران و متخصصان حوزه بهداشت می تواند زمینه ساز برنامه ریزی و مداخلات موثری برای بهبود سلامت جامعه باشد.

کلیدواژه ها:

Health indicators ، Key Performance Indicators (KPIs) ، Health programs ، Population ، Family and School Health ، Delphi technique ، شاخص های بهداشتی ، شاخص های کلیدی عملکرد ، برنامه های بهداشتی ، سلامت جمعیت ، خانواده و مدارس ، تکنیک دلفی