مروری بر مطالعات آتش سوزی در اکوسیستم های طبیعی ایران از سال ۱۳۷۷-۱۴۰۲

بررسی اثرات آتش بر ویژگیهای مختلف اکوسیستمها دارای اهمیت به سزایی در مدیریت و به کارگیری آن به عنوان یک ابزار مدیریتی است. مقاله حاضر در صدد است تا به جمعآوری تمامی مقالات منتشر شده در این پژوهش بین سال های ۱۳۷۷-۱۴۰۲، علاوه بر دستهبندی و جمعبندی نتایج آنها، نگاهی به جنبههای کمتر دیده شده آن نیز داشته باشد. تمامی مقالات مجلهای از دو پایگاه Magiran و SID و همچنین مقالات همایشی از سایت Civilica جمع آوری گردید. برای جستجوی مقالات از کلیدواژه «آتش» استفاده گردید. ۱۹۲ مقاله مجلهای و ۲۴۹ مقاله همایشی انتخاب و بررسی شدند. نتایج نشان داد که ۸۲ تا از مقالات ارائه شده در کنفرانس ها (۱۳۰ مورد) از سال ۱۳۹۱و ۸۵ درصد از مقالات مجلهای (۸۲ عدد) از سال ۱۳۹۲ به بعد منتشر شدهاند. بیشترین میزان انتشار مقالات مجلهای مربوط به سال ۱۳۹۵ تا ۹۶ (۳۰ مورد) بود که بیانگر روند رو به رشد و شتابان تحقیقات در این زمینه است. تفکیک استانی انتشار مقالات نیز نشان داد که بیشتر محل تحقیق سه استان شمالی گلستان (۲۷ مورد)، مازندران (۲۳ مورد) و گیلان (۱۳ مورد) است. جنگل با بیش از ۷۰ درصد مقالات، سهم بیشتری در مطالعات آتش دارد. تقسیمبندی مقالات در سه گروه تجربی، مدل سازی و مروری نیز نشان داد که بیش از ۶۵ درصد مقالات از نوع تجربی بوده است. بررسی دوره زمانی تحقیقات نیز نشان داد که دوره زمانی یکساله (۶۰ درصد)، دو تا سه ساله (۲۳ درصد) و چهار تا ده ساله (۱۵ درصد) دارای بیشترین حجم مقالات بودند و دوره زمانی بلندمدت (بیش از ده سال) تنها محدود به دو مورد مقاله بود. رژیم های آتش سوزی در حال حاضر به دلیل عوامل متعدد تغییر جهانی، به ویژه تغییرات آب و هوا، استفاده از زمین، و تاثیر مستقیم انسان از طریق اشتعال و سرکوب، در حال تغییر هستند. بنابراین درک بهتر محرک ها، الگوها و تاثیرات این رژیم های آتش سوزی در حال تغییر در حال حاضر و ادامه در آینده بسیار مهم است.

کلیدواژه ها:

مرتع ، تنوع زیستی ، جنگل ، خاک ، Civilica ، SID