تحلیل کتاب سنجی مفاهیم ارزیابی بروندادهای پژوهشی علوم انسانی

هدف: با توجه به تفاوت علوم ­انسانی با سایر علوم و نیاز به ارزیابی متفاوت آن، چشم انداز این پژوهش شناسایی مفاهیم ارزیابی بروندادهای پژوهشی علوم انسانی و بررسی سیر تحول آن هاست تا مشخص شود موضوعات اصلی و فرعی آن چیست و درگذر زمان چه تغییراتی داشته است.روش شناسی: پژوهش حاضر ازنظر هدف، کاربردی بوده و با فنون کتاب سنجی انجام شده است. جامعه آماری شامل مقالات با موضوع ارزیابی بروندادهای پژوهشی علوم ­انسانی در دو پایگاه استنادی وب­آوساینس و اسکوپوس از سال ۱۹۹۴ تا ۲۰۲۲  است. از نرم افزار بیبلیومتریکس و از روش های مختلفی مانند آمار توصیفی، تحلیل هم واژگانی، تحلیل شبکه، تحلیل سیر زمانی، نقشه موضوعی و خوشه بندی به تناسب هر پرسش پژوهش استفاده شده است.یافته ها: انتشار مقالات مرتبط با ارزیابی بروندادهای پژوهشی علوم انسانی روند صعودی داشته است. ارزیابی در سال­های آغازین بیشتر با روش کمی بوده و از راهکارهای ارزیابی علوم دیگر بهره­گیری شده است، اما در سال­های اخیر وجود کلیدواژه های هسته و پرکاربردی چون تاثیر پژوهش، سنجش اثر و اثر اجتماعی نشان دهنده تغییر رویکرد از روش ارزیابی صرفا کمی به ترکیب روش های کمی و کیفی است. درمجموع، ساختار دانشی حوزه ارزیابی علوم انسانی از پنج خوشه تشکیل شده که عبارت اند از: ۱. سنجش اثر، ۲. نمایه استنادی، ۳. مقاله مجله، ۴. عملکرد پژوهش و ۵. مقاله پژوهشی.نتیجه گیری: ارزیابی بروندادهای پژوهشی علوم انسانی مدام در حال تغییر و تحول بوده و ضروری است ذی نفعان آن نسبت به به روزرسانی دانش و عمل خود اقدام کنند. از همین رو لازم است در سطوح مختلف برنامه ریزی و اجرا، آشنایی بیش ازپیش با ماهیت علوم انسانی و رشته ها و گرایش های آن، شناسایی انواع برونداد ممکن برای انتشار پژوهش ها، اختصاص معیار و شاخص ارزیابی متناسب با هرکدام با تکیه بر ارزیابی تاثیر اجتماعی صورت گیرد.

کلیدواژه ها:

ارزیابی پژوهش ، بروندادهای پژوهشی ، معیارهای ارزیابی ، شاخص های ارزیابی ، کتاب سنجی ، علوم انسانی