گونه شناسی «تفکر انتقادی» و واکاوی آن در تمدن اسلامی ایرانی (از اواخر قرن ۳ تا اوایل قرن ۷)
محل انتشار: مجله الهیات تطبیقی، دوره: 16، شماره: 1
سال انتشار: 1404
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 92
فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_COTH-16-1_007
تاریخ نمایه سازی: 29 اسفند 1403
چکیده مقاله:
هدف این مقاله تبیین معنای درست تفکر انتقادی و نقش آن در فراز و فرود تمدن ها است. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی تحلیلی در ابتدا دو گونه رویکرد ایجابی یا «تفکر نقاد پذیرنده و سازنده»؛ و رویکرد سلبی یا «تفکر نقاد ستیزنده و مخرب» از هم بازشناسی شد. در ادامه نشان داده شد که تفکر انتقادی ایجابی، بر خلاف نوع سلبی آن، همواره توام با گونه ای از تساهل و خلاقیت است و از لوازم پیشرفت جوامع بشری محسوب می شود. نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان می دهند یکی از عوامل مهم شکوفایی تمدن اسلامی (از قرن سوم تا اواسط قرن پنجم) وجود فضای آزادی اندیشه توام با تفکر انتقادی ایجابی بوده است. در این دوره رابطه متقابل نهاد سیاست و نهاد علم موجب هم افزایی شد و دانشمندان و حاکمان (به ویژه سامانیان و آل بویه) در تعاملی دوسویه نقش خود را در بالندگی تمدن اسلامی به خوبی ایفا کردند. در نقطه مقابل در قرون بعدی بواسطه ایجاد فضایی با منطق تک گفتاری و جزمی، سیر نزولی این تمدن درخشان اتفاق افتاد. پیشینه تمدنی مذکور و تامل در آن می تواند چراغ راهی در مسیر تحقق تمدن نوین اسلامی ایرانی در آینده باشد
کلیدواژه ها:
نویسندگان
مسعود مطهری نسب
استادیار گروه معارف اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اهل البیت (ع)، دانشگاه اصفهان اصفهان، ایران
عبدالرسول مشکات
استادیار گروه معارف اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اهل البیت (ع)، دانشگاه اصفهان اصفهان، ایران
محمد بید هندی
دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اهل البیت (ع)، دانشگاه اصفهان اصفهان، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :