تحلیل رابطه تغییرات کاربری بر تشدید پدیده فرونشست زمین در دشت دهگلان استان کردستان

فرونشست زمین به عنوان یکی از مخاطرات ژئومورفیک,سبب آسیب های جدی به زمین های کشاورزی, ساختمان های مسکونی, جاده ها و دیگر سازندها و بروز خسارت های زیست محیطی, اقتصادی و اجتماعی شده است. منطقه پژوهش بخشی از حوضه آبریز دریای خزر به مساحت تقریبی ۵۰۰۸۳ هکتار در شرق استان کردستان در شمال غربی ایران است. تغییرات شدید کاربری اراضی،افزایش تعداد چاه های عمیق و آثار پدیده فرونشست در دشت دهگلان ضرورت نیاز به بررسی تاثیر دو پارامتر مهم تغییرات کاربری زمین و برداشت آب های زیرزمینی بر نشست سطح زمین را نشان می دهد. .دراین پژوهش ابتدا به کمک ۱۵ تصویرماهواره ای سنتینل- ۲ و لندست ۸ شاخص NDVI دشت بررسی و بهترین تاریخ برای تصاویر سنتینل-۱ انتخاب شد. به این صورت ۸ تصویر ماهواره ای سنتینل-۱ طی بازه زمانی ۸ ساله( ۲۰۱۴-۲۰۲۱)  دانلود و تمامی تصاویر به کمک نرم افزار SNAP در هشت مرحله تحلیل و پردازش شد. جهت بررسی تغییرات کاربری اراضی (۲۰۲۱-۲۰۰۰)  از ۳ تصویر ماهواره ای لندست ۷و۸ استفاده شد. با اعمال تصحیحات اتمسفری و رادیومتری و درنهایت انجام روش طبقه بندی نظارت شده با استفاده از نرم افزار Arc GIS کاربری اراضی استخراج و میزان تغییرات آن بررسی شد.  نتایج تداخل سنجی نشان داد که دشت دهگلان طی بازه زمانی ۸ ساله در مجموع دچار ۴۸۰ میلی متر فرونشست شده است. بطوریکه سالانه در این دشت ۶۰ میلی متر فرونشست رخ داده است. در پایان با تهیه نقشه تغییرات کاربری،کلاس های اراضی کشاورزی آبی ومسکونی با نرخ ۶.۹۸ ، ۱.۴۷ درصد افزایش و کاربری های مرتع،جنگل و اراضی دیم با کاهش شدید روبه رو بوده است به صورتی که اراضی آبی با۸۴۷۷ و مسکونی ۶۷۲ هکتار افزایش مواجه شده است.

کلیدواژه ها:

subsidence ، radar interferometry ، SNAP ، land use ، Dehgolan Plain ، اسنپ ، تداخل سنجی راداری ، دشت دهگلان ، فرونشست ، کاربری اراضی