ارزیابی نرخ فرسایش و رسوبگذاری در منطقه صنعتی سد رسوبگیر معدن مس درآلو در جنوب کرمان به روش مدلسازی MPSIAC و EPM

فرسایش خاک به عنوان تهدیدی جدی برای آلودگی منابع آب، هدررفت خاک و انتشار آلودگیهای زیست محیطی در مناطق خشک و نیمه خشک محسوب می شود. هدف از این مطالعه ارزیابی شرایط فرسایش در حوضه بالادست سد رسوبگیر معدن مس درآلو در جنوب کرمان و محاسبه میزان ورودی رسوب سالانه به محدوده پشت سد به دو روش MPSIAC و EPM است. نتایج پیمایش های صحرایی و داده های آزمایشگاهی نشان می دهد که بر اساس پارامترهای مدل MPSIAC در حوضه آبریز بالادست سد رسوبگیر معدن درآلو، این حوضه در دسته حوضه های با مقدار فرسایش کم قرار دارد. از میان ۹ عامل موثر در فرسایش خاک، فرسایش رودخانه ای در کل حوضه و زیرحوضه باختری به عنوان موثرترین عامل شناخته شده است. در زیرحوضه خاوری عامل توپوگرافی، بیشترین تاثیر را در افزایش بار رسوبی حمل شده نشان می دهد. از سوی دیگر عامل پوشش زمین کمترین تاثیر را در تولید رسوب حوضه آبریز بالادست سد رسوبگیر معدن درآلو نشان می دهد. این امر نشان می دهد که براساس ارزیابی های مدل MPSIAC فعالیتهای انسانی در این حوضه هنوز تاثیر چندانی بر تخریب سطحی و رسوبزایی حوضه ندارد. از سوی دیگر مدل EPM به دلیل نادیده گرفتن بسیاری از پارامترهای موثر شدت فرسایش را در حوضه مطالعاتی شدید تا بسیار شدید ارزیابی کرده است که با توجه به شرایط طبیعی حاکم بر منطقه، مقادیر ارزیابی شده به شدت اغراق آمیز و دور از واقعیت برآورد شده اند. بنابراین مدل MPSIAC با وجود پرهزینه و زمانبر بودن به شدت برای مطالعات فرسایشی حوضه بالادست سدرسوبگیر معدن مس درآلو توصیه می شود.

کلیدواژه ها:

فرسایش ، رسوبگذاری ، مدل پسیاک اصلاح شده ، مدل EPM ، معدن مس درآلو