بررسی حقوقی مالکیت خصوصی و تعارض آن با تملک اراضی توسط شهرداری ها

مالکیت خصوصی و تملک اراضی توسط شهرداری ها از مهم ترین مسائل حقوقی در زمینه توسعه شهری و عمرانی به شمار می رود. تملک اراضی از سوی شهرداری ها، به ویژه در پروژه های عمرانی و زیرساختی، به طور معمول در راستای منافع عمومی صورت می گیرد، اما این فرآیند می تواند با تضادهایی با حقوق مالکیت خصوصی افراد مواجه شود. حقوق مالکیت خصوصی به عنوان یک حق بنیادین در نظام حقوقی ایران، تحت حمایت قانون قرار دارد و هیچ کس نمی تواند آن را بدون رضایت مالک محدود یا لغو کند مگر به موجب دالیل قانونی و برای اهداف عمومی. این در حالی است که تملک اراضی به ویژه در شرایطی که به صورت اجباری انجام می شود، ممکن است منجر به اعتراضات و تعارضات حقوقی گردد. در بسیاری از مواقع، تملک اراضی توسط شهرداری ها برای اجرای طرح های توسعه ای و عمرانی به مقاومت مالکان اراضی و فعالن حقوقی منجر می شود. این تعارضات می تواند شامل مواردی نظیر نارضایتی از میزان جبران خسارت، فرآیند ناعادالنه ارزیابی قیمت اراضی، و عدم شفافیت در فرآیند تملک باشد. لذا، مهم است که در تحلیل این مسائل، به ابعاد حقوقی مالکیت خصوصی و چگونگی توازن آن با منافع عمومی پرداخته شود. هدف این مقاله بررسی حقوقی مالکیت خصوصی و چالش های آن در برابر تملک اراضی توسط شهرداری هاست. در این راستا، ابتدا اصول و قواعد حقوقی مرتبط با مالکیت خصوصی و تملک اراضی در نظام حقوقی ایران و همچنین سایر نظام های حقوقی مشابه مورد بررسی قرار می گیرد. سپس به تحلیل مشکالت و چالش های حقوقی موجود در این زمینه، به ویژه در مورد نحوه جبران خسارت به مالکان اراضی و ارزیابی منصفانه قیمت گذاری، پرداخته می شود. مقاله در نهایت به ارائه پیشنهاداتی برای اصلاح قوانین و بهبود شیوه های تملک اراضی می پردازد تا توازن میان حقوق مالکیت خصوصی و منافع عمومی حفظ گردد. این تحقیق با استفاده از روش تحلیل اسنادی و کتابخانه ای، عالوه بر مطالعه قوانین داخلی و بین المللی، به بررسی آرای قضائی و مصادیق عملی در خصوص تملک اراضی پرداخته است. نتایج این مقاله نشان می دهد که تملک اراضی به منظور تحقق منافع عمومی باید با رعایت اصول حقوقی و جبران خسارت منصفانه همراه باشد تا از بروز تعارضات حقوقی و اجتماعی جلوگیری شود.

کلیدواژه ها:

مالکیت خصوصی ، تملک اراضی ، شهرداری ، حقوق مالکیت ، منافع عمومی