افول یک جانبه گرایی اقتصادی و ظهور پیمان های تجاری منطقه ای از رهگذر حقوق تجارت بین الملل

در دو دهه اخیر، تحوالت چشمگیری در عرصه حقوق تجارت بین الملل به وقوع پیوسته است که عمدتا به افول یک جانبه گرایی اقتصادی و ظهور پیمان های تجاری منطقه ای مربوط می شود. یک جانبه گرایی اقتصادی که پیشتر به عنوان ابزاری برای تحمیل اراده قدرت های بزرگ اقتصادی بر دیگر کشورها و تامین منافع یک جانبه آن ها استفاده می شد، با چالش هایی جدی روبه رو گردیده است. سیاست های حمایتی، تعرفه های تجاری بالا و اقداماتی مانند جنگ های تجاری که توسط کشورهای بزرگ نظیر ایالات متحده به ویژه تحت رهبری دولت های اخیر اعمال شده است، منجر به تقویت تمایل کشورها به همکاری های تجاری منطقه ای به جای وابستگی به سیستم تجاری جهانی شده است. این تغییرات در سیاست های اقتصادی، نه تنها به تحوالت حقوقی در سطح بین المللی بلکه به شکل گیری و تقویت پیمان های تجاری منطقه ای منجر شده است که خود نشان دهنده یک روند نوین در روابط تجاری جهانی است. این مقاله درصدد است تا ابعاد مختلف افول یک جانبه گرایی اقتصادی و ظهور پیمان های تجاری منطقه ای را از منظر حقوق تجارت بین الملل بررسی کند و تاثیر آن ها را بر ساختارهای اقتصادی و حقوقی کشورهای مختلف تحلیل نماید. در ابتدا، مفهوم یک جانبه گرایی اقتصادی و ویژگی های آن در مقایسه با پیمان های تجاری منطقه ای به طور جامع تعریف می شود و سپس به بررسی چالش ها و فرصت هایی پرداخته می شود که این تغییرات در فضای تجاری جهانی به ویژه برای کشورهای درحال توسعه به همراه دارد. همچنین، تاثیر سیاست های تجاری جدید و تحریم ها در بستر جهانی و منطقه ای بررسی خواهد شد و نقش سازمان جهانی تجارت در تنظیم این تغییرات تحلیل می شود. در بخش های بعدی مقاله، به ویژه در زمینه تاثیر پیمان های تجاری منطقه ای بر اقتصاد کشورهای درحال توسعه و ایران، به عنوان کشوری با چالش های اقتصادی خاص، پرداخته خواهد شد. ارزیابی مزایای پیوستن به این پیمان ها و چالش هایی که ممکن است در نتیجه این پیوستگی ها برای ایران ایجاد شود، جزء مهم ترین بخش های تحلیل مقاله است.