تاثیر متقابل سامانه های آبیاری و روش های کاشت برنج بر انتشار گاز متان در مزارع شالیزاری

از آنجا که مزارع برنج غرقابی یکی از منابع عمده تولید متان در بخش کشاورزی محسوب می شوند، بهینه سازی شیوه های مدیریت آب و کاشت می تواند به کاهش انتشار این گاز کمک کند. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ در شهرستان گرگان انجام شد. چهار تیمار روش آبیاری به صورت سامانه آبیاری بارانی، غرقابی دائم، غرقابی تناوبی و قطره ای نواری به عنوان تیمار اصلی و سه تیمار کاشت شامل کاشت مستقیم بذر برنج، کاشت نشایی در زمین غیر گل خراب و کاشت نشایی در زمین گل خراب شده به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که اثر سال اجرا، نوع سامانه آبیاری و روش کاشت در سطح احتمال ۱ درصد بر عملکرد دانه معنی دار شد. بیشترین مقدار عملکرد دانه مربوط به روش کاشت نشایی در زمین گل خراب شده و برابر با ۷۵۰۶ کیلوگرم بر هکتار به دست آمد. مقدار عملکرد دانه سامانه های آبیاری غرقاب تناوبی، قطره ای نواری و بارانی نسبت به تیمار آبیاری غرقاب دائم به ترتیب ۴۶/۶، ۶/۱۵ و ۰۳/۳۹ درصد کاهش نشان داد. در میان سطوح مختلف روش کاشت، بیشترین مقدار انتشار گاز متان در کشت نشایی در زمین گل خراب شده مشاهده شد که برابر با ۷۳/۲ میلی گرم در متر مربع بود. مقدار انتشار گاز متان در کاشت نشایی در زمین غیر گل خراب و کاشت مستقیم بذر برنج به ترتیب ۰۸/۱۰ و ۶۵/۲۴ درصد نسبت به روش کاشت نشایی در زمین گل خراب شده کاهش یافت. به طور کلی، مدیریت بهینه آبیاری و روش های کاشت در مزارع برنج می تواند تاثیر چشمگیری در کاهش انتشار متان داشته باشد و به این ترتیب به کاهش اثرات تغییرات اقلیمی کمک کند که با توجه به پژوهش حاضر، آبیاری قطره ای نواری در کشت نشایی غیر گل خراب شده می باشد.

کلیدواژه ها:

آبیاری قطره ای نواری ، کاشت مستقیم ، گاز گلخانه ای ، مدیریت آب