بررسی تغییرات مورفو-فیزیولوژیک و فیتوشیمیایی مریم گلی (Salvia officinalis L.) در واکنش به دمای بالای محیط

هدف: به منظور بررسی واکنش مریم گلی به تاخیر در تاریخ کشت، پژوهش حاضر به­صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی مشکین­­شهر در سال ۱۳۹۹ اجرا گردید.روش پژوهش: تیمار موردبررسی شامل تاریخ کاشت در دو سطح تاریخ کاشت، کشت به موقع (شاهد) و تیمار کاشت تاخیری بود که به ترتیب در ۱۵ اردیبهشت ماه و ۲۵ خردادماه اجرا شدند.یافته ها: نتایج نشان داد که دمای بالای ناشی از کشت تاخیری، موجب افزایش معنی دار میزان فنل کل، فلاونوئید کل، آنتوسیانین ها، عملکرد اسانس، خاصیت آنتی اکسیدانی به ترتیب به میزان ۲۵، ۴۴، ۸۵، ۸۰ و ۳۹ درصد و در عین حال، کاهش ارتفاع بوته، عرض برگ و وزن تر و خشک اندام هوایی به ترتیب به میزان هشت، ۱۳، ۴۱ و ۳۴ درصد نسبت به شاهد گردید. همبستگی منفی و معنی داری نیز بین وزن تر یا خشک بوته با درصد اسانس و سایر ترکیبات فیتوشیمیایی اندازه گیری شده وجود داشت. هم چنین در شرایط  کشت تاخیری، میزان برخی از اجزای اسانس شامل α-توجون، β-توجون، β-پینن، بورنئول و وریدیفلورل در مقایسه با تاریخ کاشت رایج به ترتیب به میزان ۲۳، ۱۵، ۲۸، ۳۷ و ۴۶ درصد افزایش یافت.نتیجه گیری: افزایش متابولیت­های ثانویه در کشت تاخیری نشان­دهنده این است که احتمالا مریم­گلی در مواجهه با دمای بالای محیط از راهبرد تخصیص بیش تر کربن تثبیت شده فتوسنتزی به­ تولید و بیوسنتز متابولیت های ثانویه استفاده کرده تا به­واسطه کاهش تولید و یا افزایش پاکسازی رادیکال­های آزاد اکسیژن، میزان تحمل به شرایط نامساعد گرمایی را بهبود دهد.

کلیدواژه ها:

خاصیت آنتی اکسیدانی ، زیست توده ، عملکرد اسانس ، فنول ها ، متابولیت های ثانویه