بررسی ماهیت و نقد عقود جعاله در بانکداری ایران با تکیه بر فقه اسلامی

امروزه بانکداری اسلامی یکی از رشته های علمی نوظهور در حوزه اقتصاد اسلامی است که تلاش می کند جایگاه بانک در نظام اقتصادی و روابط این نهاد با ذینفعان شامل سپرده گذاران و تسهیلات گیرندگان را به نحوی تنظیم کند تا ضوابط و اصول شریعت تامین شود. هدف از انجام این تحقیق بررسی ماهیت و نقد عقود جعاله در بانکداری ایران با تکیه بر فقه اسلامی می باشد. روشی که برای این تحقیق انتخاب شد روش توصیفی -تحلیلی و کتابخانه ای (بررسی اسنادی) می باشد. محقق با مطالعه کتابخانه ای، منابع مکتوب اعم از مقاله ها، کتاب ها، پایان نامه ها و تحقیقات مرتبط با موضوع را شناسایی و داده های لازم را جمع آوری می کند سپس از بخش های مرتبط فیش برداری نموده و در نهایت در ساختار کلی از آن استفاده می شود. تجزیه وتحلیل این تحقیق به صورت فیش برداری می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد که بر اساس قانون عملیات بانکی بدون ربا و آیین نامه و دستورالعمل اجرایی آن جعاله های بانک تنها در قالب قرارداد و جعاله خاص منعقد می گردد و هیچ گاه در قالب جعاله عام صورت نمی پذیرد. حال آن که هیچ دلیل منطقی برای این محدودیت وجود ندارد و هر کاری که در عرف دارای ارزش باشد می تواند موضوع جعاله قرار گیرد خواه جعاله عام و خواه خاص باشد. مقتضای ذات عقد جعاله قرار گرفتن جعل در مقابل انجام عمل مورد جعاله است.

کلیدواژه ها:

عقود جعاله ، بانکداری اسلامی ، فقه اسلامی.