ارزیابی اندرکنش جوامع محیطی در سازگاری با کم آبی با استفاده از تحلیل شبکه های اجتماعی، مطالعه موردی: دشت اصفهان-برخوار

در این پژوهش، برای شناسایی جوامع در دشت اصفهان-برخوار، از مرزهای سیاسی و طبیعی، نظیر مرزهای شهرستان ها، کانال های آبیاری موجود، موقعیت مکانی چاه های بهره برداری، میزان و نوع کشت کشاورزان و میزان مصرف آب در منطقه استفاده شده است. درمجموع ۱۵۶۹ ذی نفع و ۱۹ جامعه در محدوده موردمطالعه بین سال های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۴ شناسایی شده اند. ویژگی های جوامع مانند مصرف آب در واحد سطح، سود حاصل از کشاورزی در واحد سطح و شاخص های تحلیلی شبکه های اجتماعی نظیر درجه مرکزیت و بردار ویژه در محیط برنامه نویسی شی گرای پایتون محاسبه شده اند تا ارتباط شبکه ذی نفعان با وضعیت منابع آب زیرزمینی محدوده موردمطالعه برقرار و رتبه بندی جوامع میسر شود. نتایج نشان می دهد میانگین مصرف آب کل جوامع حدود ۱۶۰۰۰ مترمکعب بر هکتار، میانگین سود در هر هکتار برابر ۱۱۰ میلیون ریال و میانگین درجه مرکزیت برابر ۴۳/۰ است. جوامعی که در نواحی جنوب غربی محدوده واقع شده اند، با میانگین سود ۱۹۰ میلیون ریال در هر هکتار، برترین جوامع ازنظر بهره وری اقتصادی هستند. هم چنین، جوامع برتر با میانگین درجه مرکزیت ۸/۰ بیش ترین سطح روابط ذی نفعان در سطح خرد شبکه را نسبت به سایر جوامع دارند. جوامعی که کم ترین بهره وری اقتصادی را داشتند، در مناطق شمالی و غربی دشت اصفهان- برخوار و در نزدیکی جبهه های ورودی آبخوان واقع شده اند و تغییر رویکرد این جوامع نسبت به منابع آب ضروری است. در صورت افزایش بهره وری در سطح کلان شبکه به واسطه تقویت ارتباطات میان جوامع، کاهش افت تراز آبخوان در کنار ارتقای سازگاری با کم آبی و سطح رفاه ذی نفعان در کل محدوده موردمطالعه متصور است.

کلیدواژه ها:

آب های زیرزمینی ، تحلیل شبکه های اجتماعی ، زاینده رود ، سازگاری