ارزیابی اثرات زیست محیطی تخلفات ساختمانی و نقش کمیسیون ماده صد در مدیریت آن ها

تخلفات ساختمانی در شهرهای ایران به یکی از چالش های جدی مدیریت شهری تبدیل شده و اثرات زیست محیطی متعددی از جمله آلودگی منابع آب و خاک، افزایش نخاله های ساختمانی، تخریب فضاهای سبز و آلودگی هوا را به دنبال داشته است. این پژوهش با هدف بررسی اثرات زیست محیطی ناشی از این تخلفات و ارزیابی عملکرد کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری ها در مدیریت آن ها انجام شده است. روش تحقیق شامل مرور مطالعات پیشین و تحلیل تطبیقی تجارب بین المللی در این زمینه است. نتایج نشان می دهد که کمیسیون ماده ۱۰۰، به رغم داشتن جایگاه قانونی، در کاهش تخلفات ساختمانی و به ویژه در مدیریت پیامدهای زیست محیطی این تخلفات چندان موفق نبوده است. این کمیسیون از طریق آرای خود، تاثیر مستقیم بر میزان تخلفات ساختمانی و به تبع آن، آلودگی های زیست محیطی دارد، اما ضعف در ضمانت اجرایی احکام، ناکارآمدی جرایم نقدی و عدم هماهنگی میان نهادهای نظارتی، موجب شده که بسیاری از متخلفان بدون دغدغه به فعالیت های غیرقانونی خود ادامه دهند. اثر غیرمستقیم این کمیسیون نیز به دلیل تاخیر در اجرای احکام، بی اعتمادی به قوانین شهری و افزایش تمایل به ساخت وسازهای غیرقانونی نمود پیدا کرده که به تخریب بیشتر محیط زیست شهری منجر شده است. در مقابل، کشورهای توسعه یافته با بهره گیری از فناوری های نوین مانند سامانه های اطلاعات جغرافیایی (GIS)، پهپادهای نظارتی و سیستم های دیجیتال مدیریت مجوزهای ساختمانی، توانسته اند تخلفات ساختمانی را کنترل کرده و اثرات زیست محیطی آن ها را کاهش دهند. مقایسه این تجارب با وضعیت ایران نشان می دهد که برای کنترل پیامدهای زیست محیطی تخلفات ساختمانی، ضروری است که قوانین کمیسیون ماده ۱۰۰ بازنگری شده، جریمه ها بازدارنده تر شوند و از فناوری های نظارتی پیشرفته در فرآیند شناسایی و مدیریت تخلفات استفاده شود. نتایج این پژوهش می تواند به اصلاح سیاست های موجود و بهبود عملکرد مدیریت شهری در راستای توسعه پایدار کمک کند..

کلیدواژه ها:

تخلفات ساختمانی ، اثرات زیست محیطی ، کمیسیون ماده ۱۰۰ ، مدیریت شهری ، سیاست گذاری شهری.