بررسی مناطق مستعد خطر آتش سوزی مراتع در شمال استان گلستان

آتش سوزی در عرصه های منابع طبیعی یکی از بحران هایی است که هر ساله خسارت های غیرقابل جبرانی بر اکوسیستم ها و محیط زیست وارد می سازد. هدف از این تحقیق تلاش جهت بررسی مناطق حساس به خطر آتش سوزی و تهیه نقشه منطقه خطر آتش سوزی مراتع، بوسیله ادغام داده های توپوگرافی و سایر اطلاعات اضافی از یک سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) برای شهرستان های واقع در شمال استان گلستان است. برای انجام این تحقیق ابتدا با استخراج اطلاعات ثبت شده مربوط به موقعیت آتش سوزی های رخ داده شده در سال های ۱۳۹۴ تا ۱۴۰۳ حوزه ی اداره کل منابع طبیعی استان گلستان انجام گرفته است. برای تولید نقشه خطر آتش سوزی، از نرم افزار ARC GIS استفاده گردیده است. همچنین با روش شاخص خطرآتش سوزی (FSRSI) و شاخص پوشش گیاهی تفاضلی نرمال شده NDVI، و با کمک نقشه پهنه بندی، ریسک آتش سوزی در پنج رده خطر (خیلی کم تا خیلی زیاد) تهیه شد. نتایج نشان داد بیشتر آتش سوزی ها مربوط به نواحی مرتعی با پوشش متوسط تا خوب، بیشه زارها و بوته زارها در منطقه مورد مطالعه بوده است. در بررسی محاسبه تراکم آتش سوزی در پهنه های ارتفاعی، نتایج نشان داد، تقریبا حدود ۴۵.۹۷ درصد از مراتع منطقه مورد مطالعه در استان گلستان در محدوده با خطر پذیری خیلی زیاد، ۲۷.۸۵ درصد در محدوده زیاد، ۲۵.۵۷ درصد در محدوده متوسط، ۰.۴۶ درصد در محدوده کم و ۰.۱۵ درصد در محدوده خیلی کم قرار دارند، به طوری که مناطق کالله و مراوه تپه از درجه ریسک وقوع آتش سوزی باال و منطقه گنبد از وسعت آتش سوزی باالتر برخوردار بوده اند. نتایج حاصل از صحت کلی و ضریب کاپا نیز برای شاخص خطر آتش سوزی FRSI نشان می دهد که این شاخص با صحت کلی ۹۴.۲۵ درصد و ضریب کاپای ۰.۹۱ درصد در بازه زمانی مورد مطالعه شاخص بسیار مناسبی برای جداسازی و شناسایی مناطق مستعد خطر آتش سوزی بوده است. براساس نقشه نهایی ریسک آتش سوزی تهیه شده برای منطقه مورد مطالعه، نواحی با ریسک باال از نظر وقوع آتش سوزی، دارای اولویت بیشتری برای اقدامات پیشگیرانه هستند، لذا براین اساس می توان امکانات مورد نیاز برای مقابله با آتش سوزی را در مناطق پرخطر و قبل از شروع فصل آتش سوزی متمرکز نمود.

کلیدواژه ها:

مرتع ، آتش سوزی ، FRSI ، سیستم اطلاعات جغرافیایی ، گلستان