ارزیابی خصوصیات فیزیولوژیک رگه های درون زاد نوترکیب گندم دوروم در شرایط دیم
سال انتشار: 1403
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 73
فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_CBB-3-4_004
تاریخ نمایه سازی: 15 اسفند 1403
چکیده مقاله:
مقدمه: گندم دوروم با نام علمی (Triticum turgidum L. var. durum) دومین گونه مهم گندم و دهمین محصول زراعی مهم دنیا میباشد، زیرا ماکارونی حاصل از این نوع گندم در بسیاری از کشورهای دنیا بهعنوان غذای اصلی مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین، گندم دوروم بهتر از گندم نان با شرایط دیم در مناطق مدیترانهای سازگار است. از سوی دیگر، عملکرد به دلیل وراثت پذیری پایین به تنهایی شاخص مناسبی در جهت به نژادی و تحمل به خشکی نیست. بنابراین توجه به جنبه های دیگری از تحمل به خشکی نظیر خصوصیات فیزیولوژیکی به دلیل کم هزینه بودن و قابلیت آنها در گزینش مواد ژنتیکی در مراحل اولیه رشد گیاه اهمیت دارد.مواد و روش ها: در این مطالعه عملکرد و برخی صفات فیزیولوژیک در ۱۵۴ رگه درونزاد نوترکیب گندم دوروم حاصل از تلاقی بین رقم بومی زردک با منشاء کرمانشاه و رقم G۱۲۵۲ با منشاء ترکیه تحت شرایط دیم در قالب طرح آلفا لاتیس با دو تکرار در پنج بلوک ناقص به همراه والدین در سال زراعی ۱۳۹۸-۹۹ ارزیابی شدند و پارامترهای ژنتیکی برای صفات مورد مطالعه برآورد گردید.یافته ها: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که تفاوت معنیداری بین رگههای درونزاد نوترکیب گندم دوروم مورد ارزیابی از نظر همه صفات مورد مطالعه به غیر از کمبود آب اشباع در شرایط دیم وجود داشت. رگههای ZG-۱۱۰، ZG-۰۹۰ و ZG-۰۶۰ بهترتیب بیشترین عرض برگ پرچم، طول برگ پرچم، سطح برگ پرچم را به خود اختصاص دادند. در مجموع، رگههای ZG-۱۵۰ و ZG-۱۲۶ برترین رگهها از نظر محتوای نسبی آب برگ، در میان دیگر رگههای درونزاد نوترکیب مورد مطالعه بودند. بالاترین میزان عملکرد دانه نیز در رگههای ZG-۱۱۸ و ZG-۱۰۲ مشاهده شد. بیشترین مقادیر وراثتپذیری عمومی بهترتیب برای صفات عرض برگ پرچم و میزان نسبی آب از دست رفته (۸۵ درصد)، عملکرد دانه (۶۳ درصد) و آب حفظ شده در برگهای بریده شده (۴۱درصد) مشخص شد. عملکرد دانه با صفت آب حفظ شده در برگهای بریده شده همبستگی مثبت و معنیدار و با صفت میزان آب از دست رفته در برگهای بریده شده همبستگی منفی و معنیدار نشان داد. تجزیه خوشهای، رگههای درونزاد نوترکیب گندم دوروم را در سه گروه متفاوت قرار داد و گروه سوم شامل رگههای دارای بالاترین میزان صفات مطلوب از نظر محتوای آب برگ بودند. نتایج حاصل از تجزیه به مولفههای اصلی نشان داد که دو مولفه اول ۹۶/۵۹ درصد از واریانس کل را توجیه نمودند. همچنین، رگههای دارای مولفه اول پایین و مولفه دوم بالا دارای قدرت حفظ و نگهداری آب بیشتری در برگ بودند.نتیجه گیری: نتایج حاصل از این مطالعه برای صفات مربوط به برگ پرچم، صفات فیزیولوژیک مربوط به محتوای آب برگ و عملکرد دانه در بین رگه های درونزاد نوترکیب گندم دوروم در شرایط دیم تفاوت ژنتیکی نشان داد. تفاوت موجود بیانگر وجود تنوع ژنتیکی و همچنین امکان انتخاب رگههای درونزاد نوترکیب برتر را فراهم میکند. از سوی دیگر، وراثتپذیری و پیشرفت ژنتیکی بالا برای صفات عرض برگ پرچم، سطح برگ پرچم، میزان نسبی آب از دست رفته برگ و عملکرد دانه مشاهده شد که می تواند حاکی از عمل افزایشی ژنها باشد.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
رقیه ناصری
گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.
کیانوش چقامیرزا
گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.
رضا محمدی
موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، معاونت سرارود، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران.
لیلا زارعی
گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.
علی بهشتی آل آقا
گروه علوم و مهندسی خاک، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه ، ایران.
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
