زیبایی شناسی خطبه شانزدهم نهج البلاغه در پرتو نقد فرمالیستی

نهج البلاغه اثری ارزشمند است که تحلیل و بررسی متن این کتاب از دیدگاه مکتب فرمالیستی، می تواند جلوه ها و زیبایی های ظاهری و باطنی آن را آشکار سازد. فرمالیست ها به بررسی جنبه های شکلی و صوری اثر می پردازند و آن را فارغ از بافت های تاریخی، اجتماعی، روانی و حواشی متن بررسی می کنند. در این پژوهش نیز به روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر مولفه های نقد فرمالیستی، به تحلیل و بررسی خطبه شانزدهم نهج البلاغه پرداخته شده است. این هدف از طریق بررسی و تحلیل بافت اثر ادبی و عناصر تشکیل دهنده آن یعنی صامت ها و مصوت ها، هجاها، صور خیال، استعاره ها، سجع ها و ... صورت گرفته است. از یافته های تحقیق این گونه استنباط می شود که حضرت امیر (ع) برای خلق چنین اثری تنها به محتوای متن توجه نداشته اند، بلکه روساخت و فرم آن نیز برای ایشان اهمیت داشته است. امام (ع) با آراستن فرم اثر به انواع شگردهای هنری و بیانی به آفرینش معناهایی فراتر از معانی قاموسی واژگان دست زده است.

کلیدواژه ها:

نهج البلاغه ، خطبه شانزدهم ، مکتب فرمالیسم ، انسجام ، صور خیال