تحلیل تطبیقی عملکرد کمیسیون ماده ۱۰۰ در ایران با نهادهای مشابه در کشورهای دیگر

تخلفات ساختمانی یکی از چالش های مهم در مدیریت شهری ایران است که تاثیرات منفی بر توسعه پایدار، ایمنی شهری و عدالت فضایی دارد. کمیسیون ماده ۱۰۰ قانون شهرداری ها به عنوان مرجع رسیدگی به این تخلفات، نقش اساسی در کنترل ساخت وسازهای غیرمجاز ایفا می کند، اما بررسی عملکرد آن نشان می دهد که چالش هایی همچون رسیدگی دیرهنگام به پرونده ها، ضعف در اجرای احکام، وابستگی برخی شهرداری ها به درآمدهای ناشی از جریمه های تخلفات ساختمانی و عدم هماهنگی کافی میان نهادهای اجرایی، کارآمدی این سیستم را با مشکلاتی مواجه کرده است. این پژوهش با هدف تحلیل تطبیقی عملکرد کمیسیون ماده ۱۰۰ در ایران و نهادهای مشابه در سایر کشورها، به بررسی مدل های نظارتی در کشورهای اروپایی، آسیایی و آفریقایی پرداخته و کارآمدی آن ها را در مقایسه با سیستم ایران ارزیابی کرده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که کشورهای موفق در این حوزه، رویکردهای پیشگیرانه را در قالب نظارت چندمرحله ای، الزام به اخذ مجوزهای سخت گیرانه پیش از ساخت، و استفاده از فناوری های نوین مانند سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS) و هوش مصنوعی برای پایش تخلفات به کار گرفته اند. در مقابل، در ایران و برخی کشورهای در حال توسعه، نظارت عمدتا پس از وقوع تخلف انجام می شود که این امر باعث افزایش ساخت وسازهای غیرمجاز، طولانی شدن روند رسیدگی و کاهش اثربخشی اجرای احکام شده است. بر اساس این تحلیل، اصلاح قوانین ماده ۱۰۰ و افزایش بازدارندگی آن، بهبود فرآیند رسیدگی و هماهنگی میان نهادهای مرتبط، ایجاد سیستم های نظارتی پیشگیرانه، استفاده از فناوری های نوین در پایش ساخت وساز، و کاهش وابستگی مالی شهرداری ها به درآمدهای ناشی از جرایم ساختمانی، از جمله راهکارهای موثر برای بهبود عملکرد این کمیسیون محسوب می شوند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که به کارگیری تجربیات موفق بین المللی و تطبیق آن ها با شرایط ایران می تواند به کاهش تخلفات ساختمانی، بهبود نظام مدیریت شهری و افزایش انضباط در حوزه شهرسازی منجر شود. این مطالعه با استفاده از روش تحلیل تطبیقی و بررسی مطالعات داخلی و بین المللی به تحلیل عملکرد کمیسیون ماده ۱۰۰ پرداخته است.

کلیدواژه ها:

تخلفات ساختمانی ، کمیسیون ماده ۱۰۰ ، مدیریت شهری ، تحلیل تطبیقی ، نظارت پیشگیرانه.