بررسی الگوهای تخلفات ساختمانی در ایران و نقش کمیسیون ماده ۱۰۰ در کنترل آن ها

تخلفات ساختمانی یکی از چالش های جدی در مدیریت شهری ایران است که به دلیل عوامل اقتصادی، حقوقی و نظارتی، روندی رو به افزایش داشته و موجب ناهنجاری های شهری، کاهش کیفیت زندگی و تضعیف نظام برنامه ریزی شهری شده است. این پژوهش با هدف بررسی الگوهای تخلفات ساختمانی در ایران و ارزیابی نقش کمیسیون ماده ۱۰۰ در کنترل این تخلفات انجام شده است. در این راستا، ابتدا عوامل موثر بر تخلفات ساختمانی شامل مسائل اقتصادی، اجتماعی و ضعف های قانونی مورد تحلیل قرار گرفت و سپس فرآیندهای اجرایی کمیسیون ماده ۱۰۰ و چالش های عملکردی آن بررسی شد. یافته های این تحقیق نشان می دهد که یکی از مشکلات اساسی، وابستگی مالی شهرداری ها به جرایم ناشی از تخلفات ساختمانی است که به جای ایفای نقش بازدارنده، به عنوان یک منبع درآمدی برای شهرداری ها عمل کرده و موجب افزایش تخلفات شده است. علاوه بر این، فرآیند رسیدگی به پرونده ها در کمیسیون ماده ۱۰۰ اغلب زمان بر بوده و در برخی موارد، نبود ضمانت اجرایی مناسب برای احکام صادرشده باعث کاهش اثرگذاری آن شده است. در برخی مناطق، ضعف در نظارت های مستمر و عدم هماهنگی بین دستگاه های اجرایی، باعث شده که سازندگان متخلف به جای رعایت قوانین، پرداخت جریمه را به عنوان یک راهکار جایگزین در نظر بگیرند. این پژوهش نشان می دهد که اصلاح قوانین مرتبط با جرایم ساختمانی، کاهش وابستگی مالی شهرداری ها به درآمدهای حاصل از جرایم ماده ۱۰۰، استفاده از فناوری های نوین در نظارت بر ساخت وساز، و افزایش آگاهی عمومی نسبت به قوانین شهرسازی، می تواند به بهبود عملکرد کمیسیون ماده ۱۰۰ و کاهش تخلفات ساختمانی کمک کند. یافته های این تحقیق بیانگر آن است که بدون اصلاح نظام مالی شهرداری ها و تقویت مکانیزم های اجرایی و نظارتی، کاهش تخلفات ساختمانی و ارتقای مدیریت شهری ممکن نخواهد بود. پیشنهاد می شود مطالعات آینده بر ارزیابی اثرات اصلاحات قانونی و فناوری های نوین در نظارت و کنترل تخلفات ساختمانی متمرکز شوند تا بتوان راهکارهای موثرتری برای مدیریت این چالش ارائه داد.

کلیدواژه ها:

تخلفات ساختمانی ، کمیسیون ماده ۱۰۰ ، مدیریت شهری ، قوانین شهرسازی ، نظارت بر ساخت وساز.